Hoe tijdelijk moet uitzendarbeid zijn?

Auteur: Mr. A.C.W.M. van Dijck, advocaat-partner arbeidsrecht, Kehrens Snoeks Advocaten & Mediators (dijck@kehrens-snoeks.nl) Op 17 maart 2022 heeft het Hof van Justitie EU zich uitgelaten over de tijdelijkheid van uitzendarbeid. Hierbij is onder meer geoordeeld dat structureel uitzenden in strijd is met de Uitzendrichtlijn. Daarentegen zijn de lidstaten niet verplicht om vast te stellen vanaf welke duur een terbeschikkingstelling van een uitzendkracht niet meer als &lsquo;tijdelijk&rsquo; kan worden aangemerkt. Ook mag een permanente functie tijdelijk door een uitzendkracht worden uitgeoefend. De belangrijkste oordelen van Het Hof van Justitie EU over uitzendarbeid zullen onderstaand behandeld worden. Wat was er aan de hand? Het gaat in deze zaak om de uitzendkracht NP tegen Daimler AG. NP was vanaf 1 september 2014 in dienst van een uitzendbureau. Van die datum tot en met 31 mei 2019, met uitzondering van een periode van ouderschapsverlof, was NP uitsluitend ter beschikking gesteld van Daimler AG als inlenende onderneming. Volgens de verwijzende rechter was de betrokken tewerkstelling niet bedoeld ter vervanging van NP. Op 27 juni 2019 heeft NP bij het Arbeitsgericht Berlin (arbeidsrechter in eerste aanleg Duitsland) beroep ingesteld. Hij vordert daar om vast te stellen dat er sprake zou zijn geweest van een tussen hem en Daimler AG bestaand dienstverband sinds 1 september 2015. Daartoe heeft NP met name aangevoerd dat zijn terbeschikkingstelling bij Daimler, omdat deze langer dan &eacute;&eacute;n jaar had geduurd, niet als &lsquo;tijdelijk&rsquo; kon worden aangemerkt. De rechter in beroep besluit het Hof van Justitie EU een aantal vragen te stellen over de Richtlijn 2008/104/EG (hierna: de Richtlijn). Oordeel van Hof van Justitie EU Uitzending mag ook zien op permanente functies De rechter wil in de eerste plaats weten of het woord &lsquo;tijdelijk&rsquo; uit hoofde van de Richtlijn verband houdt met de aard van de te verrichten werkzaamheden, zodat vaste functies of functies die niet worden uitgeoefend om afwezige werknemers te vervangen, nooit &lsquo;tijdelijk&rsquo; door een uitzendkracht kunnen worden uitgeoefend. Volgens het Hof van Justitie EU moet de Richtlijn zo worden uitgelegd dat de term &lsquo;tijdelijk&rsquo; zich er niet tegen verzet dat een werknemer met een arbeidsovereenkomst of arbeidsverhouding met een uitzendbureau ter beschikking wordt gesteld van een inlenende onderneming om een functie te vervullen die permanent bestaat zonder daarbij iemand te vervangen. Het voorgenoemde zou in de eerste plaats blijken uit de bewoordingen van artikel 1 van de Richtlijn. Met de term &lsquo;tijdelijk&rsquo; zou niet wordt beoogd om de toepassing van uitzendarbeid te beperken tot functies die niet permanent bestaan of worden ingevuld ter vervanging van iemand. Deze term wordt immers niet gebruikt ter omschrijving van de bij de inlenende onderneming te vervullen functie, maar van de wijze waarop een werknemer bij die onderneming ter beschikking wordt gesteld. In de tweede plaats vindt het Hof van Justitie EU dat de letterlijke uitleg van artikel 1 van de Richtlijn steun vindt in de context van deze bepaling en in de opzet van de Richtlijn. In de derde plaats stelt het Hof van Justitie EU dat door een dergelijke uitleg niet wordt afgedaan aan de doelstellingen van de Richtlijn namelijk om &ndash; kortgezegd- een beschermingskader voor uitzendkrachten vast te stellen. Structureel uitzenden is in strijd met Uitzendrichtlijn Volgens het Hof van Justitie EU wil de rechter met zijn tweede vraag weten of een terbeschikkingstelling van 55 maanden nog steeds &lsquo;tijdelijk&rsquo; van aard kan zijn of misbruik oplevert wegens de toewijzing van achtereenvolgende opdrachten aan een uitzendkracht (artikel 5 lid 5 van de Richtlijn). Het Hof van Justitie EU oordeelt dat de Richtlijn niet specifiek bepaalt vanaf welke duur een terbeschikkingstelling niet meer als &lsquo;tijdelijk&rsquo; kan worden aangemerkt. De Richtlijn verplicht de lidstaten ook niet om een dergelijke tijdsduur vast te stellen. Indien de nationale regeling die tijdsduur niet vaststelt, staat het aan de nationale rechter om deze in elk concreet geval vast te stellen. De rechter moet daarbij rekening houden met alle relevante omstandigheden, waaronder met name de specifieke kenmerken van de sector. Ook moet de rechter zich ervan vergewissen dat de toewijzing van achtereenvolgende opdrachten aan een uitzendkracht niet tot doel heeft om de tijdelijke aard van uitzendarbeid te omzeilen. Tenslotte dient de rechter te onderzoeken of er een objectieve verklaring wordt gegeven voor het feit dat de inlenende onderneming gebruikmaakt van achtereenvolgende opdrachten. Om misbruik van uitzendarbeid te voorkomen schrijft de Richtlijn ook niet voor dat lidstaten het aantal achtereenvolgende opdrachten moeten beperken of welke andere maatregelen moeten worden genomen om misbruik te voorkomen. Lidstaten zijn wel verplicht om passende maatregelen te nemen om misbruik te voorkomen. Overgangsrecht Ook wenst de rechter van het Hof van Justitie EU te vernemen of een lidstaat (in dit geval Duitsland) een maximumperiode mag instellen na afloop waarvan een terbeschikkingstelling niet langer als &lsquo;tijdelijk&rsquo; kan worden beschouwd. Het Hof van Justitie EU oordeelt dat het een lidstaat vrij staat om in het nationale recht een maximumduur van terbeschikkingstelling vast te stellen, waarna de terbeschikkingstelling wordt geacht niet langer tijdelijk te zijn. In dat verband zouden ook overgangsbepalingen mogen worden vastgesteld. Een nationale regeling waarbij een maximumduur voor de terbeschikkingstelling is vastgesteld, mag er echter niet toe leiden dat een uitzendkracht gezien de totale duur van zijn terbeschikkingstelling op zodanige wijze ter beschikking is gesteld dat dit niet meer als tijdelijk kan worden beschouwd. Hiertoe geldt wel een onderzoeksplicht voor de nationale rechter. Geen recht op dienstverband met inlener De Richtlijn bevat geen nauwkeurige regels voor de vaststelling van sancties. De lidstaten worden vrijgelaten te kiezen welke sancties geschikt zijn om het doel ervan te verwezenlijken. Een uitzendkracht wiens terbeschikkingstelling aan een inlenende onderneming niet langer tijdelijk is, kan dan ook geen subjectief recht ontlenen op het ontstaan van een arbeidsverhouding met die onderneming. Niettemin dient er volgens het Hof van Justitie EU aan te worden herinnerd dat de partij die is benadeeld doordat het nationale recht niet in overeenstemming is met het Unierecht, zich kan beroepen op de rechtspraak (zie onder meer: ECLI:EU:C:1991:428 Francovich e.a.). In een voorkomend geval kan dan een vergoeding van de geleden schade worden verkregen. Conclusie Hoe tijdelijk uitzendarbeid moet zijn, is niet heel duidelijk. Het EU-recht verplicht de lidstaten niet om vast te stellen vanaf welke duur een terbeschikkingstelling van een uitzendkracht niet meer als &lsquo;tijdelijk&rsquo; wordt beschouwd. Ook vaste functies kunnen tijdelijk door een uitzendkracht worden uitgeoefend. De toewijzing van achtereenvolgende opdrachten aan een uitzendkracht mag echter niet tot doel hebben om de tijdelijke aard van een terbeschikkingstelling te omzeilen. Is dat wel het geval, dan zal dit in strijd zijn met de Richtlijn en zal per lidstaat moeten worden bekeken welke sanctie daarop staat. Bron: Arrest van Hof van Justitie EU 17 maart 2022, ECLI:EU:C:2022:196

Menu

Hoe tijdelijk moet uitzendarbeid zijn?

Nieuws