Overplaatsing naar het buitenland

Auteur: Gisela Surmann, Rechtsanw&auml;ltin, Fachanw&auml;ltin f&uuml;r Arbeitsrecht, Strick- Rechtsanw&auml;lte & Steuerberater (giselasurmann@strick.de) Het Bundesarbeitsgericht, de hoogste Duits arbeidsrechtelijke instantie, heeft uitspraak gedaan in een zaak van een piloot die eerst was gestationeerd op het vliegveld van N&uuml;rnberg en werd overgeplaatst naar Bologna. De piloot meende dat zijn overplaatsing nietig was en dat een overplaatsing naar het buitenland niet onder het instructierecht van de werkgever zou vallen. Een dergelijke overplaatsing zou op zijn minst onbillijk zijn. Het Bundesarbeitsgericht bleek het hiermee niet eens. Het Bundesarbeitsgericht, de hoogste arbeidsrechtelijke instantie in Duitsland, heeft hierover met zijn uitspraak van 30 november 2022 - 5 AZR 336/21 - als volgt vonnis gewezen. Naar aanleiding van zijn instructierecht dat op grond van de arbeidsovereenkomst bestaat, kan de werkgever de werknemer opdragen om op een standplaats van de onderneming in het buitenland te werken, tenzij in de arbeidsovereenkomst uitdrukkelijk, of er naar omstandigheden impliciet, iets anders is overeengekomen. &sect; 106 GewO beperkt in zoverre niet het instructierecht van de werkgever tot het grondgebied van de Bondsrepubliek Duitsland. Maar: voordat van het instructierecht gebruik kan worden gemaakt, moet krachtens deze bepaling in individuele gevallen worden getoetst of het redelijk en billijk is. In de zaak waarover vonnis werd gewezen, ging het om een piloot van een internationale luchtvaartmaatschappij die in een ander Europees land was gevestigd. Op de arbeidsovereenkomst in deze zaak was het Ierse recht van toepassing. De piloot was gestationeerd op het vliegveld van N&uuml;rnberg. In de arbeidsovereenkomst was bepaald dat hij ook op andere plaatsen kon worden gestationeerd. De luchtvaartmaatschappij heeft besloten de thuisbasis van de werknemer op het vliegveld van N&uuml;rnberg per einde maart 2020 op te heffen en heeft hem vanaf 30 april 2020 overgeplaatst naar zijn thuisbasis op het vliegveld van Bologna. Voor de zekerheid heeft de luchtvaartmaatschappij een desbetreffend wijzigingsontslag aangezegd, dat de werknemer onder voorbehoud van de sociale rechtvaardiging daarvan heeft aanvaard. De eiser meende dat zijn overplaatsing naar Bologna nietig zou zijn geweest en betoogde in wezen dat een overplaatsing naar het buitenland niet onder het instructierecht van de werkgever overeenkomstig &sect; 106, eerste zin GewO zou vallen. Een dergelijke overplaatsing zou op zijn minst onbillijk zijn omdat hij zijn recht op salaris op basis van de cao zou verliezen en hij ook in andere opzichten aanzienlijke nadelen zou ondervinden. De werkgever voerde als argument aan dat krachtens &sect; 106, eerste zin, GewO ook een overplaatsing naar het buitenland zou zijn toestaan, te meer daar het enige alternatief de be&euml;indiging van het dienstverband om bedrijfseconomische redenen zou zijn geweest. De beslissing van de werkgever zou dus billijk zijn geweest. Want alle piloten die op de thuisbasis in N&uuml;rnberg waren gestationeerd, zouden naar het buitenland zijn overgeplaatst omdat er geen vrije werkplek op een standplaats in het binnenland zou zijn geweest. Bovendien had zij zich gehouden aan de met de vakbond overeengekomen procedure inzake de sluiting/beperking van standplaatsen. De toepasselijkheid van het Duitse recht krachtens artikel 8 van de Rome I-verordening werd aanvankelijk bevestigd. Beide eerdere instanties hebben de werkgever in het gelijk gesteld. Ook de cassatie van de werknemer bij het Bundesarbeitsgericht heeft geen succes gehad. Als er in de arbeidsovereenkomst geen specifieke binnenlandse (Duitse) standplaats vast is afgesproken, maar uitdrukkelijk is voorzien in een mogelijkheid tot overplaatsing binnen de hele onderneming, omvat het instructierecht van de werkgever krachtens &sect; 106, eerste zin, GewO ook de overplaatsing naar een buitenlandse standplaats. Een beperking van het instructierecht tot de standplaatsen in de Bondsrepubliek Duitsland kan niet uit de wet worden opgemaakt. De maatregel is naar redelijkheid genomen en doorstond de zogenoemde Aus&uuml;bungskontrolle. Voor het Bundesarbeitsgericht was de overplaatsing het gevolg van een beslissing van de onderneming om de thuisbasis op het vliegveld van N&uuml;rnberg op te heffen. De mogelijkheid om de eiser daar te stationeren zou zijn weggevallen. De werkgever zou zich hebben gehouden aan de procedure die voor een dergelijk geval in het collectieve sociale plan met de vakbond Vereinigung Cockpit was overeengekomen. Er waren geen openstaande vacatures op een andere binnenlandse standplaats. Het inzetten van de piloot als "mobiele piloot" was niet mogelijk. De werknemer had geen voorkeursbasis aangegeven. Alle piloten die op het vliegveld N&uuml;rnberg waren gestationeerd zijn overgeplaatst naar een standplaats in Itali&euml;. De instructie van de werkgever heeft de inhoud van de arbeidsovereenkomst op andere punten onverlet gelaten, met name is het salaris uit hoofde van de arbeidsovereenkomst zo blijven bestaan. Het feit dat de werknemer met de overplaatsing het recht op het hogere salaris conform de cao verloor, was alleen te wijten aan het feit dat de werkingssfeer van de cao slechts beperkt is tot de in Duitsland gestationeerde piloten. Bovendien was in het collectieve sociale plan bepaald dat piloten die naar een buitenlandse standplaats zouden worden overgeplaatst, in dienst zouden blijven onder de daar geldende arbeidsvoorwaarden, met name de salarissen volgens de aldaar geldende cao. Het zou ook niet onbillijk zijn in de zin van &sect; 106 GewO, als de werkgever de werknemer, die zijn woonplaats in N&uuml;rnberg niet had willen opgeven, voor andere aan de overplaatsing verbonden nadelen in financieel opzicht niet meer zou compenseren dan in het collectieve sociale plan zou zijn voorzien. Omdat de overplaatsing van de werknemer op grond van het instructierecht van de werkgever reeds van kracht was, was het wijzigingsontslag dat voor de zekerheid was aangezegd ook niet meer relevant.

Menu

Overplaatsing naar het buitenland - zo makkelijk?

Nieuws