Uitzending naar een minder gebruikelijk land: wat moet er geregeld worden?

Auteur: Carmen Toonen, als senior consultant tax specialties verbonden aan het EY Grensarbeiderscentrum van EY Belastingadviseurs LLP te Eindhoven (carmen.toonen@nl.ey.com) In dit artikel zal zowel vanuit theoretisch als praktisch oogpunt beschreven worden wat er zoal geregeld moet worden in het kader van een uitzending naar een wat minder vaak voorkomend land. De uitzending van de heer Hagel naar Kazachstan zal daarbij als uitgangspunt genomen worden. Casus de heer Hagel De heer Hagel is momenteel vijf jaar werkzaam bij zijn werkgever Regenpijp B.V., gevestigd te Amsterdam. In dit kader is hij vijf jaar geleden naar Amsterdam verhuisd, waar hij een prachtig pand heeft gekocht aan de grachtengordel. Twee jaar geleden heeft hij zijn vriendin, mevrouw Donder, leren kennen. Ze wonen momenteel samen in het pand van de heer Hagel aan de grachtengordel. Als specialist regenpijpen heeft zijn werkgever gevraagd of hij op uitzending zou willen gaan voor een periode van maximaal drie jaar naar hun vestiging in Kazachstan. De heer Hagel ziet het wel zitten. Hij vraagt zich echter af wat er allemaal geregeld moet worden. Hij wil er op financieel gebied niet op achteruitgaan en zou het prettig vinden indien mevrouw Donder mee zou kunnen gaan. Zijn huis zou hij tijdens deze periode willen verhuren. De HR manager van Regenpijp B.V. heeft inmiddels heel wat uitzendingen binnen dit bedrijf begeleid en informeert de heer Hagel over de gevolgen van zijn uitzending en wat er allemaal geregeld moet worden. Immigratiedocumenten Op de eerste plaats moet ervoor gezorgd worden dat de heer Hagel (en eventueel mevrouw Donder) in het bezit zijn van de juiste werk- en verblijfsvergunning. Veelal zorgen werkgevers ervoor dat de juiste immigratiedocumenten tijdig voor hun werknemers en eventuele meereizende partners worden aangevraagd. In het geval dat een meereizende partner zelf &oacute;&oacute;k gaat werken in het uitzendland, wordt de werk- en verblijfsvergunning veelal niet tevens voor de partner aangevraagd. Aangezien mevrouw Donder niet in Kazachstan zal gaan werken, regelt Regenpijp B.V. de immigratiedocumenten voor zowel de heer Hagel als mevrouw Donder. Tax equalization policy Regenpijp B.V. heeft net als vele andere bedrijven een zogenoemde &lsquo;Tax equalization policy&rsquo; ontwikkeld voor haar werknemers die op uitzending gaan. Deze policy houdt kortgezegd in dat de heer Hagel geen voordeel noch nadeel mag ondervinden van zijn werkzaamheden in Kazachstan voor wat betreft zijn arbeidsinkomen. In de policy van Regenpijp B.V. is persoonlijk inkomen uitgezonderd van &lsquo;tax equalization&rsquo;. Dit is in lijn met wat momenteel gangbaar is binnen de global mobility wereld. De heer Hagel ontvangt tijdens zijn uitzending hetzelfde netto arbeidsinkomen, als hij ontvangen zou hebben wanneer hij volledig in Nederland werkzaam zou zijn geweest. Voor wat betreft persoonlijk inkomen zoals bijvoorbeeld huurinkomsten en box 3 vermogen. Ter illustratie van deze policy maakt Regenpijp B.V. voorafgaand aan de uitzending een zogenoemde &lsquo;Balance sheet&rsquo;. Deze wordt voorafgaand aan de uitzending met de heer Hagel gedeeld zodat hij inzicht heeft in het netto arbeidsinkomen dat hij zal ontvangen. In de Balance sheet wordt onder meer het bruto jaarsalaris van de heer Hagel opgenomen en de Nederlandse loonheffing die verschuldigd is indien hij 100% in Nederland werkzaam zou zijn. Deze loonheffing wordt ook wel &lsquo;hypotax&rsquo; genoemd. Vermindering van het brutoloon met de hypotax resulteert in het nettoloon waarop de heer Hagel recht heeft tijdens zijn uitzending. Daarnaast is in de Balance sheet opgenomen welke netto gegarandeerde vergoedingen de heer Hagel vanwege zijn uitzending bovenop zijn basissalaris ontvangt. Tenslotte wordt op de Balance sheet vermeld welk deel van zijn vergoeding in Nederland betaald zal worden en welk deel in Kazachstan. Gedeeltelijke uitbetaling in Nederland kan bijvoorbeeld handig zijn voor het laten doorlopen van automatische incasso&rsquo;s in Nederland. Gevolgen vanuit een Nederlands loon-en inkomstenbelasting perspectief Inwonerspositie Om de gevolgen op het vlak van loon- en inkomstenbelasting te bepalen, is de inwonerspositie van de werknemer van belang. In Nederland wordt dit beoordeeld op basis van alle relevante feiten en omstandigheden waarbij het van belang is of de werknemer tijdens zijn uitzending een permanente band van persoonlijke aard met Nederland behoudt. Vanaf het moment dat de heer Hagel en mevrouw Donder Nederland verlaten, komen zij voor drie jaar niet meer terug naar Nederland. Ze verliezen daarmee hun permanente band van persoonlijke aard met Nederland waardoor ze vanaf het moment van emigratie niet langer als fiscaal inwoners van Nederland, maar als buitenlands belastingplichtige, worden beschouwd. Belastingplicht voor buitenlands belastingplichtigen Als buitenlands belastingplichtige zijn de heer Hagel en mevrouw Donder enkel nog belastingplichtig in Nederland indien en voor zover ze inkomsten genieten uit een Nederlandse inkomensbron. In de praktijk is dit veelal beperkt tot inkomsten uit in Nederland gelegen onroerende zaken, zoals in geval van de heer Hagel de voormalige eigen woning. Arbeidsinkomsten die worden ontvangen na de emigratie zijn in principe niet in Nederland belast als deze inkomsten zijn verdiend met niet in Nederland verrichte werkzaamheden. Enkel arbeidsinkomen dat wordt (na)betaald na emigratie, maar ziet op de periode waarin de heer Hagel nog in Nederland werkzaam was, is w&eacute;l belast in Nederland. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan bonusbetalingen of inkomsten uit aandelenopties of aandelenplannen. Eigen woning tijdens de uitzending De heer Hagel wil zijn eigen woning tijdens zijn uitzending gaan verhuren. Zodoende is vanaf dat moment niet langer sprake van een &lsquo;eigen woning&rsquo; in de zin van de inkomstenbelasting. Dit betekent dat zijn hypotheekrente niet langer fiscaal aftrekbaar is. De woning zal tijdens de uitzending belast worden in box 3. De heer Hagel vertrekt halverwege het jaar op uitzending. In het jaar van emigratie vormt de woning op de peildatum (1 januari) geen &lsquo;box 3&rsquo; woning. Dit betekent dat de woning pas vanaf het jaar na emigratie effectief belast wordt in box 3. Aangifte inkomstenbelasting In het jaar van emigratie dienen de heer Hagel en mevrouw Donder niet een regulier P-biljet in te vullen maar een M-biljet. In tegenstelling tot het P-biljet, kan deze aangifte niet via het reguliere online programma van de belastingdienst worden ingevuld. Deze aangifte moet op papier worden ingevuld en ingediend (althans voor priv&eacute; personen). De deadline voor het indienen van het M-biljet is niet 30 april volgend op het desbetreffende belastingjaar, maar staat als inzenddatum op de aangiftebrief vermeld. Het is mogelijk om schriftelijk uitstel aan te vragen voor het indienen van het M-biljet bij het daartoe competente belastingkantoor. Het adres van het competente belastingkantoor is op het M-biljet opgenomen. Indien er geen aangiftebrief wordt verstrekt voor het indienen van een M-biljet kan dit online via de site van de Belastingdienst aangevraagd worden. Veelal is het invullen van een M-biljet veel gecompliceerder dan het invullen van een regulier P-biljet. Op basis van de policy assisteert een belastingadvieskantoor bij het opstellen van de aangifte inkomstenbelasting van de heer Hagel en mevrouw Donder voor de belastingjaren waarin ze op uitzending zijn. Gevolgen vanuit een sociale zekerheidsperspectief Ingeval van een uitzending wordt er veelal een A1 of een CoC (verklaring toepasselijke wetgeving) aangevraagd om ervoor te zorgen dat werknemers sociaal verzekerd kunnen blijven in hun land van herkomst. Dit is enkel mogelijk indien het land waar naartoe de werknemer uitgezonden wordt, gelegen is binnen de Europese Economische Ruimte (EER) of indien een sociale zekerheidsverdrag met het land is afgesloten. Indien de werknemer wordt uitgezonden naar een land waarmee Nederland een sociale zekerheidsverdrag heeft afgesloten, is het belangrijk om na te gaan of op basis van dat verdrag een CoC kan worden aangevraagd. Nederland heeft twee soorten sociale zekerheidsverdragen afgesloten. Verdragen op basis waarvan het enkel mogelijk is dat uitkeringen kunnen worden ge&euml;xporteerd en verdragen op basis waarvan het mogelijk is om (tevens) een CoC aan te vragen op basis waarvan de werknemer sociaal verzekerd kan blijven in Nederland. De HR manager van Regenpijp B.V. informeert de heer Hagel dat er tussen Nederland en Kazachstan geen sociale zekerheidsverdrag is afgesloten op basis waarvan een CoC kan worden aangevraagd. In dergelijke gevallen is de policy binnen Regenpijp B.V. dat ze de werknemers (indien mogelijk) op vrijwillige basis in Nederland verzekeren voor de AOW/Anw en de WIA, WW en ZW. Voor mevrouw Donder, zullen ze als niet-werkende partner een vrijwillige AOW- en Anw-verzekering afsluiten. Het is niet mogelijk om haar vrijwillig te verzekeren voor de WIA, WW en ZW aangezien zij niet zelf werkzaam is. Door deze vrijwillige verzekeringen aan te vragen voor de heer Hagel en mevrouw Donder, kunnen ze een &lsquo;gat&rsquo; in hun AOW opbouw voorkomen. Tevens kan de heer Hagel hiermee voorkomen dat ingeval van ziekte, arbeidsongeschiktheid of werkloosheid hij geen recht heeft op een uitkering uit Nederland. Om aanspraak te maken op een van deze uitkeringen dient de heer Hagel wel in Nederland of een land waar Nederland een handhavingsverdrag mee heeft afgesloten te wonen. Ze blijven in basis dus dezelfde rechten houden als wanneer ze verplicht sociaal verzekerd waren gebleven in Nederland. Een vrijwillige verzekering voor de AOW en Anw dient bij de SVB aangevraagd te worden binnen 12 maanden nadat de verplichte verzekering is ge&euml;indigd. Een vrijwillige verzekering voor de WW, WIA en ZW moet aangevraagd worden bij het UWV binnen 13 weken na het einde van de verplichte verzekering. In dit geval draagt Regenpijp B.V. zorg voor de aanvraag en betaling van de vrijwillige verzekeringen. Ingeval een werkgever deze premies niet betaalt is het aan de werknemer om een afweging te maken om zich al dan niet vrijwillig te verzekeren. Voor de WW, WIA, ZW en Anw is dat meestal aan te raden aangezien er zonder verzekering geen rechten bestaan op deze uitkeringen ingeval van werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, ziekte of overlijden. Voor wat betreft de AOW dient er een afweging te worden gemaakt of de te betalen premies voor vrijwillige verzekering opwegen tegen de uitkering waar men recht op heeft op de AOW-gerechtigde leeftijd. Gezien de verschuldigde premies afhangen van het inkomen dat iemand verdient (gemaximeerd op &euro;33.994,- in 2018) is het voor niet-werkenden meestal gunstig om een vrijwillige verzekering af te sluiten. Voor personen met arbeidsinkomen is het de moeite waard om te overwegen om zelf maandelijks een bedrag aan de kant te zetten, in plaats van het betalen van vrijwillige AOW-premies. Zorgverzekering Aangezien de heer Hagel en mevrouw Donder niet langer verplicht sociaal verzekerd zijn in Nederland tijdens de uitzending, kunnen ze hun Nederlandse basiszorgverzekering niet houden. Deze moeten ze opzeggen. Regenpijp BV regelt een internationale expat verzekering voor de heer Hagel en mevrouw Donder, op basis waarvan ze een vergoeding voor de in Kazachstan gemaakte zorgkosten kunnen claimen. Pensioen tijdens de uitzending Pensioen is voor de heer Hagel een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Aangezien hij formeel in dienst blijft van de Nederlandse entiteit, Regenpijp BV, is het mogelijk dat hij de pensioenopbouw in de Nederlandse pensioenregeling voortzet. Het is aan te raden dat de Kazachstaanse vennootschap dan een pensioentoezegging doet. De belastingheffing over de pensioenbijdragen verloopt dan uiteraard conform Kazachstans recht. Ingeval de pensioenbijdragen in Kazachstan, anders dan in Nederland, belast worden, is het tevens aan te raden om de Kazachstaanse salarisstroken te bewaren. In dat geval kan bij het bereiken van de Nederlandse pensioengerechtigde leeftijd wellicht een deel van de pensioenuitkering belastingvrij uitgekeerd worden. De salarisstroken dienen in dat geval als bewijs dat in de opbouwfase van het pensioen de pensioenbijdragen reeds belast waren. Op het moment dat de heer Hagel emigreert, is het mogelijk dat de Belastingdienst conserverende aanslagen oplegt over de in Nederland opgebouwde waarde van pensioenaanspraken. Deze aanslagen worden opgelegd vanwege in de Nederlandse periode geclaimde aftrekposten. De waarde van deze rechten moet in de emigratieaangifte worden vermeld. Conserverende aanslagen hoeven (nog) niet te worden betaald. Er wordt meestal automatisch uitstel van betaling verleend. De uitstelperiode duurt tien jaar, daarna kan om kwijtschelding van de aanslag worden verzocht. Dit enkel op voorwaarde dat in deze 10 jaar geen &lsquo;verboden handelingen&rsquo; &ndash; zoals afkoop van pensioen &ndash; worden gedaan. Uitschrijven bij de Nederlandse gemeente Aangezien de heer Hagel en mevrouw Donder voor een periode van langer dan 8 maanden naar het buitenland vertrekken, moeten zij dit melden bij de gemeente Amsterdam. Dit dient te gebeuren vanaf 5 dagen voor vertrek (niet eerder). Zij moeten vermelden naar welk land ze vertrekken en (bij voorkeur) het adres waar ze bereikbaar zijn. Nederlandse instanties zoals bijvoorbeeld, de Belastingdienst, de Sociale Verzekeringsbank en pensioenfonds(en) krijgen automatisch bericht van deze emigratie.