Tijdelijk werken als zelfstandige in België of Duitsland

Auteur: Nick Tax ,voorlichter Bureau voor Belgische Zaken, Sociale Verzekeringsbank te Breda In deze rubriek legt de redactie een vraag voor aan het Bureau voor Belgische of Duitse Zaken van de SVB. Het betreft vragen over internationale sociale zekerheid. Naast een concreet antwoord, geven de Bureaus advies over hoe te handelen. De vraag die in deze editie behandeld wordt: tijdelijk werken als zelfstandige in Belgi&euml; of Duitsland. In Nederland heeft de zelfstandige arbeid een vlucht genomen. Veel werklozen worden aangemoedigd om een eigen onderneming te starten, de Wet DBA zou dat moeten ondersteunen zodat zelfstandigen niet in de knoop komen met premiebetalingen. We kennen inmiddels een rijk geschakeerd palet aan zelfstandige ondernemingen: freelancers, eenmanszaken, DGA&rsquo;s van eigen BV&rsquo;s zijn voorbeelden daarvan. Veel zelfstandigen in de grensstreek komen vervolgens in aanraking met de markt in het andere land. Een opdracht in Belgi&euml; of Duitsland wijkt qua uitvoering niet veel af van een opdracht in Nederland. Men doet zijn ding, stuurt daarvan de factuur en klaar is Kees. Of toch niet? Op het gebied van de sociale verzekeringen zijn er verplichtingen waaraan moet worden voldaan voordat ook maar een spijker op de kop kan worden geslagen. Daarnaast gelden nog andere verplichtingen waaraan moet worden voldaan als je de grens over gaat. Dit stuk laat een licht schijnen over de sociale zekerheid, en behandelt nog wat extra verplichtingen. Sociale Zekerheid De hoofdregel binnen Europa is dat een zelfstandige sociaal verzekerd is in het land waar hij werkt. Als je dan als zelfstandige opdrachten in Belgi&euml; en/of in Duitsland aanneemt, zou je op grond van die regel steeds kleine rechten opbouwen in die landen. Er ontstaat dan een lappendeken aan rechten zoals pensioen, kinderbijslag of ziektekosten. Dat werd onwenselijk bevonden, en er is een speciale regel ontworpen: de detachering. Detacheren in Europa wil hier zeggen werken in een ander land van de EU onder toepassing van de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving. Over het inkomen dat in het andere land wordt verdiend moeten dan in Nederland premies voor de sociale verzekeringen worden betaald. Wat moet je daarvoor doen? Als je tijdelijk in Belgi&euml; of in Duitsland (of welk ander land van de EU) wilt gaan werken geldt dat er een A1-formulier moet worden aangevraagd bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB) in Amstelveen. Je kunt dat doen via de website van de Sociale Verzekeringsbank, www.svb.nl/int/nl/id. Onder het kopje direct regelen zelfstandige/DGA kom je meteen in het aanvraagscherm. Met dat A1-formulier kan worden aangetoond dat je in Nederland sociaal verzekerd en premieplichtig bent (dus niet zwart werkt). Maar, voordat de SVB zo een formulier afgeeft, gaat het eerst na of aan alle voorwaarden is voldaan. Let goed op, want als je niet aan de voorwaarden voldoet, wordt de wetgeving van Belgi&euml; of Duitsland van toepassing! Voorwaarden: Het moet gaan om werkzaamheden van gelijke aard. - Voorbeeld: Albert werkt als zelfstandig timmerman in Nederland en vertrekt naar Belgi&euml; om als zelfstandige beenhouwer te gaan werken. Hij wordt niet beschouwd als iemand die werkzaamheden "van gelijke aard" uitoefent, omdat de werkzaamheden in Belgi&euml; geen overeenkomsten vertonen met zijn werkzaamheden in Nederland. Hij wordt Belgisch sociaal verzekerd. Een zelfstandige kan gedurende maximaal 24 maanden in een ander EU-land werken onder toepassing van de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving. Na die periode wordt de zelfstandige sociaal verzekerd in het land waar de werkzaamheden plaatsvinden. Het is dus zaak de werkzaamheden goed te plannen! De zelfstandige moet in het vestigingsland substanti&euml;le werkzaamheden verrichten: er moet gedurende twee maanden als zelfstandige in het vestigingsland zijn gewerkt voordat kan worden gedetacheerd. - Voorbeeld: Een zelfstandige Duitser gaat voor een Nederlandse opdrachtgever in Belgi&euml; werken. Hij kan dat niet doen onder toepassing van de Nederlandse wetgeving, hij krijgt geen A1-formulier van de SVB. In principe blijft hij wel Duits sociaal verzekerd. - Voorbeeld: Een zelfstandige Pakistaan gaat in Duitsland een klus doen voor een Nederlandse opdrachtgever. Hij woont in Pakistan maar heeft tijdelijk een kamer in Nederland. Hij heeft geen twee maanden in Nederland gewerkt als zelfstandige en wordt dus Duits sociaal verzekerd. Hij krijgt van de SVB geen A1-formulier. Detachering naar het woonland Als je jezelf als zelfstandige detacheert naar je woonland, blijft ook de wetgeving van het land van waaruit de detachering plaatsvindt van toepassing. Als je bijvoorbeeld in Duitsland woont en in Nederland normaal gesproken werkt, dan kan je jezelf naar Duitsland detacheren om daar tijdelijk werkzaamheden te verrichten. Door de detachering blijft de Nederlandse wetgeving op je van toepassing, ook al woon en werk je in Duitsland. Periode tussen 2 detacheringen Tussen het einde van een detachering en een nieuwe detachering naar dezelfde lidstaat moet een periode van 2 maanden liggen. Naar een andere EU-lidstaat kan aansluitend worden gedetacheerd. - Voorbeeld: Een zelfstandige verricht 24 maanden werkzaamheden in Belgi&euml;. Meteen krijgt hij in Belgi&euml; een nieuwe klus. De zelfstandige moet nu eerst 2 maanden in Nederland werken om opnieuw naar Belgi&euml; te kunnen worden gedetacheerd. Hij kan wel meteen een klus aannemen in Duitsland, en zichzelf daarheen detacheren. Ontbreken detacheringsverklaring Als je geen detacheringsverklaring hebt, wil dat niet altijd zeggen dat er geen sprake is van detachering. Er wordt altijd naar de situatie gekeken. Soms kan ook na aanvang van de werkzaamheden een detacheringsverklaring worden aangevraagd. Verplichtingen Belgi&euml; Limosa-melding Een melding is vereist voor elke zelfstandige die tijdelijk een zelfstandige activiteit in Belgi&euml; komt uitoefenen, maar die er niet permanent verblijft. Deze moet je doen voordat de werkzaamheden in Belgi&euml; starten. Voor elke opdracht moet een melding worden gedaan, en de aangifte moet de volledige duur van de werkzaamheden dekken. Een aangifte is maximaal 12 maanden geldig. Hoe dien je een Limosa-aangifte in? Je moet op www.limosa.be een gebruikersaccount aanmaken. Voor de melding hebt je het Nederlandse BTW nummer nodig. Voorts is van belang: de persoonsgegevens, begin- en einddatum van de detachering naar Belgi&euml;, of werkzaamheden in de bouwsector worden verricht, de werkplaats in Belgi&euml;, de identificatiegegevens van de klant of opdrachtgever. Direct na de aangifte toont het systeem een ontvangstbewijs. Hiervan moet je een afschrift kunnen overleggen aan de opdrachtgever of klant. Kan je dat niet, dan moet de klant de Belgische instanties inlichten. Gereglementeerde beroepen Wie met een buitenlands diploma een gereglementeerd beroep wil uitoefenen in Vlaanderen, moet dat diploma laten erkennen. Een lijst van gereglementeerde beroepen en bevoegde instanties vindt men op: https://www.vlaanderen.be/nl/onderwijs-en-wetenschap/diplomas-en-getuigschriften/een-gereglementeerd-beroep-uitoefenen-met-een-buitenlands-diploma. Professionele erkenning Heb je dit diploma behaald binnen de Europese Economische Ruimte (EER) of Zwitserland, en oefen je daarmee in Nederland een gereglementeerd beroep uit? Dan kan je, indien je voldoet aan onderstaande voorwaarden, rechtstreeks een professionele erkenning aanvragen bij de daarvoor bevoegde instantie: Je hebt je diploma behaald binnen de EER of Zwitserland, Je hebt de nationaliteit van een land binnen de EER of Zwitserland, Je diploma geeft toegang tot een gereglementeerd beroep in je land van herkomst, Het beroep is een gereglementeerd beroep in Belgi&euml;. Bouwopdrachten voor de overheid Erkenning als aannemer bij werkzaamheden in de overheidssector Verricht je werkzaamheden voor de Belgische overheid? En is de opdracht van een bepaalde aard en omvang? Dan moet je aan een aantal voorwaarden voldoen op het gebied van: technische bekwaamheid, financi&euml;le draagkracht, en professionele integriteit. De erkenning hiervoor vraag je aan bij de Dienst voor erkenning der aannemers van de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie. De erkenning is maximaal 5 jaar geldig. Verplichtingen Duitsland Meisterbrief In de zogenaamde Meisterbrief staat dat je je vak beheerst. Zo'n brief heb je voor 41 beroepen nodig. Welke beroepen dat zijn, staat in de lijst. De typische bouwberoepen als stratenmaker, metselaar en dakdekker komen hierop voor. Een uitgebreide lijst vind je op: http://www.existenzgruender.de/SharedDocs/Downloads/DE/Checklisten-Uebersichten/Gruendungswege/04_uebersicht-Analge-A-B-Handwerksordnung.pdf?__blob=publicationFile Met een zogenaamde EU-verklaring omtrent vakbekwaamheid kan je een Meisterbrief aanvragen. De EU-verklaring wordt afgegeven door de Nederlandse Kamer van Koophandel. Deze verklaring kan je bij de Handwerkskammer inwisselen voor de Meisterbrief die recht geeft op de Handwerkskarte. Alleen met deze verklaring kan je aan de slag in Duitsland in de 41 Meisterplichtige beroepen. Welke eisen? Dit moet je kunnen aantonen om de EU-verklaring omtrent vakbekwaamheid te krijgen: minstens zes jaar ononderbroken hebben gewerkt als zelfstandige of bedrijfsleider. Je mag niet langer dan tien jaar geleden dit werk hebben gedaan. Of minstens drie jaar als daarvoor een opleiding is gevolgd of vier jaar ononderbroken hebben gewerkt als zelfstandige of bedrijfsleider, na een opleiding van twee jaar of minstens drie jaar als zelfstandige en vijf jaar als onzelfstandige hebben gewerkt of minstens vijf jaar als leidinggevende hebben gewerkt, waarvan drie jaar in een technisch beroep, waarbij je de verantwoordelijkheid voor een afdeling van een onderneming hebt gehad. Let op! Niet alleen de aannemer zelf, maar ook de onderaannemer moet aan deze eisen voldoen. Neem je als klusbedrijf bijvoorbeeld een tegelzetter aan, dan moet deze ook in bezit zijn van de Meisterbrief en zich dus volgens dezelfde procedure aanmelden. Geen Meister, wel melden Voor andere, ambachtelijke beroepen zoals edelsmid, fotograaf of schoenmaker is een registratie verplicht bij de Handwerkskammer. Deze beroepen komen voor op de lijst Handwerksordnung B. Hiervoor is de Meisterbrief niet nodig. Een goede detachering begint thuis! Elk land heeft zijn eigen verplichtingen en voorwaarden voor wat betreft de werkzaamheden die daar worden verricht. Denk daarbij ook aan arbeidstijden, arbeidsomstandigheden, veiligheidsvoorschriften. Aan alle plaatselijke voorwaarden zal je moeten voldoen en in elk land wordt gecontroleerd of je daaraan voldoet. Het is sanctie-wetgeving, dus bij onvolkomenheden zal er vaak een boete volgen. Door goed je huiswerk te doen, voorkom je veel van die narigheden. Succes bij de volgende detachering!