Thuiswerken en werken in twee landen

Auteur: Heike Xhonneux, adviseur bij het grensinfopunt Euregio rijn-maas-noord en bij Gerth + Xhonneux Juristen Bij het Hof van Justitie van de Europese Unie is een zaak aanhangig die door de Hoge Raad in Nederland is voorgelegd. Het betreft de artikelen 13 en 14 van Vo 1408/71. De vraag ligt voor of iemand die in de ene lidstaat werkzaamheden in loondienst verricht en in een andere lidstaat woont, en daarnaast deels vanuit huis werkt, moet worden beschouwd als iemand die op het grondgebied van twee lidstaten werkzaamheden in loondienst uitoefent. De verwijzende rechter verzoekt het Hof om uitleg van de conflictregels van de artikelen 13 en 14 die deel uitmaken van titel II van verordening (EEG) nr. 1408/71. De verwijzende rechter stelt in het bijzonder de vraag aan de orde of een persoon die in de ene lidstaat werkzaamheden in loondienst verricht en in een andere lidstaat woont, en die daarnaast een deel van zijn werkzaamheden voor dezelfde werkgever (ongeveer 6,5 % van de arbeidstijd) verricht in de lidstaat waarin hij woont, met name door vanuit huis te werken, voor de vaststelling van de toepasselijke wetgeving moet worden beschouwd als iemand die op het grondgebied van twee lidstaten werkzaamheden in loondienst pleegt uit te oefenen. In deze zaak is nu de conclusie door de AG bekendgemaakt. De beslissing van het Hof moet echter nog volgen. Het gaat hierbij om een zaak die speelt in 2009. Dit betekent dat getoetst wordt aan de regels van EG-verordening 1408 en de daarbij behorende toepassingsverordening. Omdat het hier gaat om de conclusie van de AG en nog niet om de beslissing van het Hof, willen we dit slechts kort onder de aandacht brengen. Als de definitieve uitspraak er is, zullen we uiteraard uitgebreider bij deze zaak stil staan. Kort samengevat geeft de AG het volgende aan. Er moet rekening worden gehouden met de omvang en de betekenis van een bepaalde activiteit, op basis van de contractdocumenten en de door de werknemer daadwerkelijk uitgeoefende werkzaamheden. De omvang van de werkzaamheden bedraagt kennelijk 6,5% van het totaal. Echter de AG is van mening dat de omvang niet de enige factor is waar rekening mee moet worden gehouden. Men moet ook kijken naar onder andere de aard en de omstandigheden waaronder ze worden verricht. In deze casus was sprake van incidentele bezoeken aan klanten en hoofdzakelijk thuiswerken, zonder dat met zijn werkgever uitdrukkelijk afspraken zijn gemaakt en zonder dat daarbij sprake was van enig werkpatroon. De AG is van mening dat in dit specifieke geval niet kan worden vastgesteld dat er sprake is van werken in twee landen omdat het verrichten van werkzaamheden vanuit huis niet uitdrukkelijk uit de contractdocumenten volgt, geen structureel patroon vormt en bovendien een relatief klein percentage van de gehele arbeidstijd uitmaakt. Daarom wordt het volgende geconcludeerd: &bdquo;Verordening (EEG) nr. 1408/71 van de Raad van 14 juni 1971 betreffende de toepassing van de socialezekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op hun gezinsleden, die zich binnen de Gemeenschap verplaatsen, zoals gewijzigd en bijgewerkt bij verordening (EG) nr. 118/97 van de Raad van 2 december 1996, moet aldus worden uitgelegd dat, in omstandigheden als aan de orde in het hoofdgeding, een persoon die in een lidstaat in loondienst werkzaamheden uitoefent en in een andere lidstaat woont, en die, gedurende het betrokken jaar, een gering deel van zijn werkzaamheden voor dezelfde werkgever &ndash; ongeveer 6,5 % van de arbeidstijd &ndash; in laatstgenoemde lidstaat, vooral thuis, heeft uitgeoefend, voor de toepassing van de artikelen 13 en 14 van die verordening geacht moet worden uitsluitend werkzaamheden te hebben uitgeoefend in de eerstgenoemde lidstaat.&rdquo; Deze zaak kan van belang zijn omdat het hier gaat om thuis werken in relatie tot werken in twee lidstaten. We moeten echter zeer zorgvuldig omgaan met de conclusies voor de huidige situatie omdat de verordening 1408/71 met ingang van mei 2010 is vervangen door de verordening 883. Ook de toepassingsverordening is daarbij gewijzigd. De nu geldende regels wijken op enige cruciale punten af van de regeling in de oudere verordeningen. Ook geeft de AG zelf al aan dat &lsquo;de merkwaardigheid van een dergelijke regeling is het feit dat daardoor mogelijkerwijs de notie van een specifieke plaats waar iemand werkzaam is, als een belangrijke factor om te bepalen welke lidstaat de nauwste band met de arbeidsverhouding heeft, wordt ondermijnd. Iemand kan thuis of op reis via computer of telefoon telewerken, en deze wijze van werken kan een aanzienlijk deel van de werkzaamheden vormen. Het Hof zal in de toekomst moeten oordelen op welke wijze voor de vaststelling van de van toepassing zijnde socialezekerheidswetgeving met deze omstandigheid moet worden omgegaan.&rsquo; Zoals gezegd zullen we de definitieve uitspraak moeten afwachten en dan ook nog bezien hoe deze past in het kader van de opvolger van de verordening 1408/71.