Overgangsrecht EG-Verordening 883/2004 in de transportsector

Auteur: Sarita Vroomen, voorlichter Bureau voor Duitse Zaken, Sociale Verzekeringsbank Nijmegen (bdz@svb.nl) In deze rubriek legt de redactie een vraag voor aan het Bureau voor Belgische of Duitse Zaken van de Sociale Verzekeringsbank. Het betreft vragen over internationale sociale zekerheid. Naast een concreet antwoord geven de Bureaus u advies over hoe te handelen. De vraag die in deze editie behandeld wordt: &ldquo;Wat is het gevolg van het be&euml;indigen van het overgangsrecht zoals beschreven in de Europese Verordening 883/2004?&rdquo; Per 1 mei 2020 eindigt het overgangsrecht waarbij de aanwijsregels van de voorgaande verordening 1408/71 van toepassing blijven. De opvolgende verordening 883/2004 is op 1 mei 2010 in werking getreden. Er is toen een overgangsrecht vastgesteld van maximaal 10 jaar. Het overgangsrecht staat beschreven in artikel 87, lid 8 van de Europese Verordening 883/2004. Wat houdt dat overgangsrecht precies in? Het overgangsrecht geldt voor de persoon op wie direct voorafgaand aan de ingangsdatum van de verordening 883/2004 (1 mei 2010) een aanwijsregel van de verordening 1408/71 van toepassing was, &eacute;n; bij wie, zonder dat zich op 1 mei 2010 een wijziging van de omstandigheden heeft voorgedaan, toepassing van de aanwijsregels van EG-Verordening 883/2004 zou leiden tot de aanwijzing van een andere wetgeving dan die is aangewezen voor 1 mei 2010, &eacute;n; zolang de desbetreffende situatie voortduurt oftewel, bij een gewijzigde situatie is direct EG Verordening 883/2004 van toepassing; voor een periode van tien jaar. Door het overgangsrecht wordt er voldaan aan het rechtszekerheidsbeginsel. Dit houdt in dat er niet abrupt mag worden ingegrepen in de rechtspositie van de burger. De Sociale Verzekeringsbank heeft evenals de overige bevoegde organen in 2010 in de meeste gevallen het overgangsrecht automatisch toegepast. 883/2004 op eigen verzoek In sommige situaties is het overgangsrecht niet automatisch toegepast, namelijk in de situatie dat de desbetreffende persoon heeft verzocht om direct onder de aanwijsregels van EG-Verordening 883/2004 te vallen. Indien een verzoek door de klant werd ingediend was de Europese Verordening 883/2004 pas van kracht voor deze persoon op de maand die volgt op de maand van het verzoek. Verzoeken die zijn ingediend v&oacute;&oacute;r 1 augustus 2010 kenden een terugwerkende kracht tot 1 mei 2010. Het overgangsrecht (artikel 87 EGVO 883/2004) had op 1 mei 2010 betrekking op de 27 landen voor wie de EG-Verordening 883/2004 van toepassing was. Voor Zwitserland (per 1 april 2012) en Noorwegen, IJsland en Liechtenstein (per 1 juni 2012) loopt het overgangsrecht tot respectievelijk 1 april en 1 juni 2022 door. Wanneer is de EG-Verordening 883/2004 altijd van toepassing? De EG-Verordening 883/2004 is altijd van toepassing op iemand die n&aacute; 1 mei 2010 in dienst kwam of wanneer zich na 1 mei 2010 een wijziging heeft voorgedaan in de situatie van de werknemer. Transportsector en het overgangsrecht Een belangrijke doelgroep van het Bureau voor Duitse Zaken, die veel te maken heeft (gehad) met het overgangsrecht en waarvoor dit overgangsrecht afloopt per 1 mei 2020, zijn de Nederlandse transportondernemers die werken met in Duitsland woonachtige chauffeurs en in meerdere landen op transport rijden. Hoofdregel voor de transportsector onder 1408/71 In de oude Europese Verordening 1408/71 staat beschreven dat op werknemers die in 2 of meer lidstaten werkzaam zijn in het internationale transport is de wetgeving van toepassing van het land waarin de zetel of het domicilie van de transportonderneming zich bevindt (Art. 14, lid 2, sub a EG-Vo 1408/71). Oftewel; de toepasselijke wetgeving die van toepassing is op de werknemer, is het land waar de werkgever is gevestigd. Twee uitzonderingen op de hoofdregel: Als de transportwerknemer werkzaam is bij een filiaal of vaste vertegenwoordiging van de onderneming in een andere lidstaat dan de lidstaat waar de onderneming zijn zetel heeft, dan is de wetgeving van die andere lidstaat van toepassing (Art. 14, lid 2, sub a, onder i EG-Vo 1408/71). Als de transportwerknemer in hoofdzaak werkzaam is (70%) in het woonland, dan is de wetgeving van het woonland op hem van toepassing, zelfs al heeft de onderneming daar geen filiaal, geen vaste vertegenwoordiging of niet zijn zetel. (Art. 14, lid 2, sub a, onder ii EG-Vo 1408/71). Door het overgangsrecht vallen momenteel veel in Duitsland wonende chauffeurs nog onder de Nederlandse socialezekerheidswetgeving (zetelland werkgever), omdat zij vaak de grens van 70% of meer in hun woonland Duitsland niet haalden. Per 1 mei 2020 eindigt het overgangsrecht en wordt per direct EG-Verordening 883/2004 op elke werknemer van toepassing. In de Europese Verordening 883/2004 ontbreekt een aparte aanwijsregel voor transportarbeiders. Voor de Duitse chauffeurs met een Nederlandse werkgever die rijden in meerdere landen geldt dan, dat wanneer zij substantieel (25% of meer) in hun woonland werken de Duitse socialezekerheidswetgeving van toepassing is (Art. 13, lid 1, sub a, EG-Vo 883/2004). Niet substantieel in het woonland werken Werken zij niet substantieel in hun woonland dan zijn zij sociaal verzekerd: waar de zetel van de onderneming zich bevindt, als hij in dienst is van &eacute;&eacute;n onderneming; waar de zetel van de ondernemingen zich bevinden, als hij in dienst is van 2 of meer ondernemingen die hun zetel in &eacute;&eacute;n lidstaat hebben; waar de zetel van de onderneming zich bevindt, niet zijnde de lidstaat waar hij woont, als hij in dienst is van 2 of meer ondernemingen die hun zetel hebben in 2 lidstaten, waarvan &eacute;&eacute;n de lidstaat is waar betrokkene woont; waar hij woont, als hij in dienst is van 2 of meer ondernemingen, waarvan ten minste 2 hun zetel in verschillende lidstaten hebben, niet zijnde de lidstaat waar betrokkene woont. Meer informatie Indien er naar aanleiding van het artikel nog vragen zijn, kunt u telefonisch contact opnemen met het Bureau voor Duitse Zaken in Nijmegen op telefoonnummer: 024-3431811 of per email: bdz@svb.nl