Loondoorbetaling en vergoedingen bij zieke medewerkers: eindelijk goedkoper en makkelijker?

Auteur: Mr. A.C.W.M. van Dijck, advocaat-partner arbeidsrecht, Kehrens Snoeks Advocaten & Mediators (dijck@kehrens-snoeks.nl) In de afgelopen periode zijn er enkele nieuwe maatregelen aangekondigd voor werkgevers op het gebied van loondoorbetaling bij ziekte en over een compensatieregeling transitievergoeding bij langdurig zieke werknemers. Deze ontwikkelingen zijn ook van belang voor werkgevers met grensarbeiders in dienst. In dit artikel zal ik onder meer ingaan op de aangekondigde maatregelen. Loondoorbetalingsverplichting zieke werknemers voor de kleine werkgever Loondoorbetalingsverplichting bij ziekte Zoals wellicht bekend is een werkgever verplicht het loon van zieke werknemers gedurende een periode van twee jaar door te betalen. Dit geldt ook indien een Nederlandse werkgever een in het buitenland woonachtige werknemer in dienst heeft op basis van Nederlands recht. Daarbij hebben zowel de werkgever als de werknemer re-integratieverplichtingen ten behoeve van de terugkeer van de werknemer in het arbeidsproces (Wet Verbetering Poortwachter). Indien het UWV van mening is dat de inspanningen onvoldoende zijn kan er zelfs na het tweede ziektejaar nog een loonsanctie aan de werkgever worden opgelegd. Dit kan betekenen dat een werkgever ook nog een derde jaar loon zou moeten doorbetalen. Ook blijft er in dat geval een opzegverbod van kracht waardoor een werkgever een werknemer niet kan ontslaan. Deze verplichtingen worden door werkgevers en met name door kleine werkgevers als zwaar ervaren. Kleine werkgevers (tot circa 25 werknemers) staan voor dezelfde verplichtingen als grote werkgevers. Ook hebben kleine werkgevers minder ervaring met de verplichtingen omtrent ziekte. Zij willen graag ontzorgd worden. Gelet daarop heeft Minister Koolmees (SZW) een aantal afspraken gemaakt en in een convenant vastgelegd met werkgeversorganisaties en het Verbond van Verzekeraars. Op deze manier zouden de loondoorbetalingsverplichtingen makkelijker, duidelijker en goedkoper worden gemaakt. Deze afspraken zullen in 2020 en in 2021 ingaan en zijn aangekondigd in een brief aan de Tweede Kamer van 20 december 2018. Ook zullen deze afspraken, volgens Minister Koolmees, aansluiten bij de wens van het kabinet om het juist aantrekkelijker te maken voor werkgevers om mensen vast aan te nemen. Wat gaat er wijzigen? Er komt per 1 januari 2020 een MKB-verzuim-ontzorg-verzekering. Hierdoor worden kleine werkgevers optimaal ontzorgd volgens Minister Koolmees. Deze verzekering vangt het financi&euml;le risico op en helpt werkgevers bij de verplichtingen rond de loondoorbetaling bij ziekte. Naast deze nieuwe polis blijven andere verzekeringen op dit gebied gewoon bestaan. Ook zou de verzekering &lsquo;Poortwachterproof&rsquo; worden. Dit zou betekenen voor een werkgever, dat bij het opvolgen van de adviezen van de verzekeraar, een eventuele opgelegde loonsanctie (na twee jaar ziekte), niet meer voor rekening van de werkgever komt. Minister Koolmees zal in 2021 inzetten op een jaarlijkse financi&euml;le tegemoetkoming via een premiekorting voor de kosten van loondoorbetaling ter hoogte van 450 miljoen euro. Hiervan zullen met name kleine werkgevers profiteren. Per 1 januari 2021 zal het medisch advies van de bedrijfsarts bij de toets op re-integratie-inspanningen (zogenaamde RIV-toets) leidend worden. Hiervoor zal het nodig zijn om te stimuleren dat het medisch advies van de bedrijfsarts en het medisch oordeel van de verzekeringsarts gebaseerd zijn op gelijke uitgangspunten. Minister Koolmees zal stappen gaan zetten om de transparantie rondom loondoorbetaling te verbeteren. Met name de toetsing door het UWV zou transparanter moeten worden voor werknemers en werkgevers. Minister Koolmees zal de rol van de werknemer gaan verstevigen waardoor werkgevers meer grip krijgen op het tweede spoor. Naast bovengenoemde maatregelen zou Minister Koolmees ruimte zien voor de sociale partners om de bovenwettelijke aanvullingen bij loondoorbetaling te beperken. Daadwerkelijk makkelijk en goedkoper? Of door de voorstellen van Minister Koolmees de loondoorbetaling tijdens ziekte voor de kleine werkgever daadwerkelijk goedkoper gaat worden valt nog te bezien. Weliswaar wordt er een premiekorting voorgesteld voor de kosten van loondoorbetaling, maar werkgevers moeten die korting dan eigenlijk ook direct weer gebruiken voor een nieuwe (waarschijnlijk dure) verzekering (de MKB-verzuim-ontzorg-verzekering). Een terechte vraag lijkt mij dan ook wat gaat dit financieel opleveren voor de kleine werkgever. Of het daadwerkelijk makkelijker gaat worden, zullen de maatregelen dan ook nog maar moeten uitwijzen. Regeling compensatie transitievergoeding Transitievergoeding en langdurig zieke werknemers Wanneer een werkgever een werknemer ontslaat, heeft de werknemer recht op een transitievergoeding. Dit geldt ook voor de werkgever die een buitenlandse werknemer op basis van Nederlands recht in dienst heeft. Ook wanneer dit een ontslag is na 2 jaar ziekte. Dit zorgt er nu nog voor dat werkgevers er soms voor kiezen om het dienstverband niet te be&euml;indigen na 2 jaar ziekte maar &lsquo;slapend&rsquo; te houden, waardoor de werkgever geen transitievergoeding hoeft te betalen. Hierover zijn recent door de Rechtbank Limburg prejudici&euml;le vragen gesteld aan de Hoge Raad (Rechtbank Limburg 10 april 2019, ECLI:NL:RBLIM:2019:3331). Rechters oordelen namelijk tot op heden verschillend of slapende dienstverbanden door de beugel kunnen. Vanaf 1 april 2020 kunnen werkgevers in ieder geval, op basis van de Regeling compensatie transitievergoeding, de transitievergoeding die zij bij be&euml;indiging van de arbeidsovereenkomst van een langdurig zieke werknemer betalen terugvorderen bij het UWV. Het maakt daarbij niet uit hoe het dienstverband is be&euml;indigd: door het UWV, de rechter of via een vaststellingsovereenkomst met wederzijds goedvinden. Met terugwerkende kracht tot 1 juli 2015 De bovengenoemde compensatieregeling geldt zelfs met terugwerkende kracht tot het invoeren van de transitievergoeding op 1 juli 2015. Dit zal betekenen dat alle werkgevers die een transitievergoeding hebben betaald wegens het ontslag van een langdurige arbeidsongeschikte werknemer, die kunnen terugkrijgen na 1 april 2020. Ze hebben op dat moment 6 maanden, dus tot 1 oktober 2020, om dit aan te vragen. Regel als werkgever tijdig de papieren Van belang is om als werkgever alle stukken rond het uitbetalen van de transitievergoeding goed te bewaren. Ook het ziektedossier waaruit blijkt dat de werknemer nog ziek was bij be&euml;indiging van de arbeidsovereenkomst is belangrijk. Om te beoordelen of er recht bestaat op compensatie en wat de hoogte daarvan is, zal werkgever hiertoe veelal de volgende gegevens moeten verstrekken aan het UWV: De arbeidsovereenkomst met de betreffende werknemer. Het door de werkgever tijdens ziekte betaalde loon (aan de hand van loonstroken). De gegevens die gebruikt zijn om de hoogte van de transitievergoeding te berekenen. Bewijs van betaling van de (transitie)vergoeding. Bij betaling in termijnen zullen betalingsbewijzen moeten worden overlegd waaruit blijkt dat de gehele vergoeding is voldaan. Wanneer de arbeidsovereenkomst niet van rechtswege is ge&euml;indigd: bescheiden waaruit blijkt dat de arbeidsovereenkomst is be&euml;indigd wegens langdurige arbeidsongeschiktheid. Wanneer de arbeidsovereenkomst niet is opgezegd wegens langdurige arbeidsongeschiktheid na toestemming van UWV: een verklaring van de werkgever dat de werknemer ziek was op het moment dat de arbeidsovereenkomst eindigde, de periode gedurende welke de werknemer ziek is geweest en de naam van de behandelend bedrijfsarts. Wees bewust van de beperkingen inzake de hoogte van compensatie De vergoedingsregeling bevat een aantal beperkingen voor de hoogte van de compensatie die de werkgever krijgt: 1. Er wordt niet meer compensatie verstrekt dan de hoogte van de transitievergoeding waar een werknemer recht op zou hebben op het moment dat de periode van verplichte loondoorbetaling eindigt. Werkgevers die hebben gekozen voor een &lsquo;slapend&rsquo; dienstverband komen met deze regel bedrogen uit. De transitievergoeding over de periode vanaf de be&euml;indiging van de loondoorbetalingsverplichting tot het einde van het dienstverband van de werknemer komt voor rekening van werkgever. 2. De compensatie zal niet meer bedragen dan het bedrag van het betaalde brutoloon tijdens de ziekte van de werknemer (dus exclusief werkgeverslasten). 3. Een eventuele periode van een verlengde loondoorbetalingsplicht vanwege een opgelegde loonsanctie wordt niet meegenomen bij de berekening van de compensatiehoogte. Agendeer alvast Indien u als werkgever sinds 1 juli 2015 &eacute;&eacute;n of meer arbeidsovereenkomsten heeft be&euml;indigd wegens de langdurige arbeidsongeschiktheid van de werknemer of indien voorzienbaar is dat de arbeidsovereenkomst van een langdurig arbeidsongeschikte werknemer op afzienbare termijn be&euml;indigd zal worden, is het raadzaam om de aanvraag voor compensatie nu alvast te agenderen en de hiervoor benodigde bescheiden te verzamelen en goed te bewaren. Zo kunt u de aanvraag voor compensatie van de transitievergoeding tijdig en compleet indienen. Conclusie Er zijn enkele maatregelen aangekondigd op het gebied van loondoorbetaling tijdens ziekte en de terugbetaling van de transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschikten. Deze maatregelen lijken goedkoper uit te vallen voor de werkgever. Dit zal ook gelden voor werkgevers met grensarbeiders in dienst op basis van een arbeidsovereenkomst naar Nederlands recht. Of het voor de kleine werkgever ook daadwerkelijk gemakkelijk gaat worden is nog maar de vraag. De regels omtrent ziekte blijven ingewikkeld. Bronnen: Brief 20 december 2018 van Minister Koolmees van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Staatscourant 26 februari 2019, 10547.