ITEM Grenseffectenrapportage 2016

Auteur: ITEM Ondanks de onderhandelingen over een Europa zonder grenzen, 25 jaar geleden in Maastricht, blijken er nog veel obstakels te zijn in het grensoverschrijdend samenwerken. Vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal wordt belemmerd door de manier waarop lidstaten EU-recht hebben ge&iuml;mplementeerd, door de kwaliteit van het nationale recht en door de uitvoering in de praktijk. Zo blijkt uit de Grenseffectenrapportage 2016, uitgevoerd door het Institute for Transnational and Euregional cross border cooperation and Mobility / ITEM, die op 28 oktober tijdens de ITEM jaarconferentie werd gepresenteerd. Grensoverschrijdend werken; op papier lijkt het geregeld maar de praktijk is weerbarstig ITEM is de spil van wetenschappelijk onderzoek, advisering, kennisuitwisseling en opleidingsactiviteiten omtrent grensoverschrijdende samenwerking en mobiliteit. ITEM is een initiatief van Universiteit Maastricht (UM), het Nederlands Expertise en Innovatiecentrum Maatschappelijke Effecten Demografische krimp (NEIMED), Zuyd Hogeschool, de Gemeente Maastricht, de Euregio Maas-Rijn (EMR) en de Provincie Limburg (NL). E&eacute;n van ITEM's onderzoeksactiviteiten is de ontwikkeling en toepassing van een jaarlijkse grenseffectenbeoordeling, vastgelegd in de grenseffectenrapportage. In de Grenseffectenrapportage gaat het vaak om wetgeving die net in werking is getreden, maar waarvan de gevolgen nog niet eenvoudig in beeld kunnen worden gebracht. Hoe kan men vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal handhaven wanneer de politieke en humanitaire crisis voor sluiting van grenzen zorgt? Hoe gaan met name de grensregio&rsquo;s van de oudste lidstaten, waar vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal niet meer weg te denken is, hiermee om? Hoe vrij is de grensburger uit een grensregio eigenlijk, wanneer die, amper op 10 kilometer van zijn huis maar wel net over de landsgrens heen, arbeid of diensten wil (gaan) verrichten? De focus ligt in 2016 hoofdzakelijk op de beoordeling van effecten voor grensregio's van reeds in werking getreden beleid of wetgeving (EU, nationaal, regionaal) (ex post) en het benoemen van gewenste of ongewenste effecten voor grensregio's. Ook zijn twee voorstellen van de Europese Commissie in deze eerste grenseffectenbeoordeling meegenomen die ex ante worden geanalyseerd (detacheringsrichtlijn en het spoorpakket). De samenvatting van de Grenseffectenrapportage 2016 beschrijft het doel en de methodiek van de rapportage en bevat de beoordeling van tien verschillende dossiers in verkorte vorm. Het document is beschikbaar in het Nederlands, Engels, Duits en Frans. De 10 verschillende dossiers zijn: Onderwerp Specificatie 1 Belastingverdrag Nederland/Duitsland. Focus op arbeid en pensioen. 2 Arbeidsbemiddeling / structurele inrichting UWV / Sectorplan. Effect van huidige financiering en taakstelling van UWV op grensoverschrijdende arbeidsbemiddeling, arbeidsmarkt. 3 Europees Spoorbeleid Spoorwegpakket Europese Commissie. 4 Verordening (EG) nr. 883/2004 &mdash; betreffende de co&ouml;rdinatie van de sociale zekerheidstelsels en de omzetting in het relevante nationale arbeidsrecht (ziekte, arbeidsongeschiktheid) Effecten van de nationale toepassing van de Verordening in Belgi&euml;, Duitsland en Nederland en mogelijke rol nieuwe Europese pijler voor sociale rechten. 5 Interreg Wat voor effecten heeft de nieuwe Interreg verordening, inhoudelijk/qua proces in (enkele) euregio&rsquo;s in Benelux/Duitsland? 6 Kwalificerende buitenlandse belastingplicht (90%-regeling) Effecten voor mensen die in Duitsland of Belgi&euml; wonen. 7 Erkenning van Diploma&rsquo;s in de Benelux/Duitsland, Nationale toepassing van Directive 2013/55/EU Speelt de erkenning een belemmerende rol voor potenti&euml;le grensarbeiders? Waar ontbreekt harmonisatie van kansrijke opleidingen? Wat zijn de verwachtingen van de omzetting van de nieuwe richtlijn? 8 Voorstel detacheringsrichtlijn (Proposal Posted Workers DirectiveCOM(2016) 128 final) Welke effecten zijn te verwachten van de voorgestelde detacheringsrichtlijn (posted workers directive) voor grensregio&rsquo;s in Benelux/Duitsland? 9 Flexibilisering van de Nederlandse AOW-leeftijd Effecten van flexibilisering voor grensregio&rsquo;s. 10 Belgische tolheffing Effecten van Belgische tolheffing voor grensregio&rsquo;s. Interessant is, zo laat het onderzoek van ITEM zien, dat het niet altijd juridische knelpunten zijn die aan de basis van de obstakels liggen. Uit de analyse blijkt dat er ook praktische obstakels kunnen zijn, waarbij de bestudeerde landen/deelstaten niet altijd de voor de grensarbeider meest voordelige voorziening hebben getroffen. Een van de grote obstakels is de erkenning van beroepskwalificaties. Het feit dat sommige autoriteiten enkel documenten in &eacute;&eacute;n taal accepteren is hier een voorbeeld van. Net als de complexiteit die kan bestaan bij het identificeren van de juiste bevoegde autoriteit en de onduidelijkheid rondom de hoogte van de procedurele kosten. Meertaligheid van documenten en meer gestroomlijnde informatievoorziening kunnen bijdragen aan een versoepeld erkenningsproces. ITEM kondigt daarom aan een haalbaarheidsstudie te gaan uitvoeren naar een &ldquo;grensregionale beroepenkaart&rdquo;. De uiteindelijke &ldquo;grensregionale beroepenkaart&rdquo; kan een instrument zijn om erkenningsprocedures speciaal voor grensregio&rsquo;s te versnellen en vereenvoudigen. De haalbaarheidsstudie gaat specifiek de mogelijkheden voor de Benelux en Noordrijn-Westfalen onderzoeken. U kunt de grenseffectenrapportage 2016 downloaden op: https://www.maastrichtuniversity.nl/nl/onderzoek/instituten/item/onderzoek/studie-grenseffectenbeoordeling