Beperking heffingskorting buitenlands belastingplichtigen

Auteurs: Prof. mr.dr. M.J.G.A.M. Weerepas, mr. R.D. B&auml;umler en M.L.H.A. Pechholt. Marjon Weerepas is verbonden aan de Capaciteitsgroep belastingrecht, het Maastricht Center for Taxation en Institute for Transnational and Euregional cross border cooperation and mobility (ITEM). Robert B&auml;umler is werkzaam als internationaal fiscalist bij taxservice-euregio te Maastricht. Pascalle Pechholt is adviseur bij Grensinfopunt Euregio rijn-maas-noord en werkzaam als zelfstandig adviseur. In het wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen 2018 stelt het kabinet voor om vanaf 2019 in de loonbelasting voor alle buitenlandse belastingplichtigen de heffingskorting te beperken. Dit voorstel doet een aantal vragen rijzen. In deze bijdrage wordt het voorstel nader weergegeven en komen enige consequenties aan de orde. Voorstel Het voorstel houdt in dat het inkomstenbelastingdeel van de algemene heffingskorting niet meer via de loonheffingskorting wordt verrekend voor buitenlandse belastingplichtigen. Op grond van de voorgestelde maatregel wordt bij buitenlandse belastingplichtigen uit de landenkring (waartoe Belgi&euml; en Duitsland behoren) vanaf 2019 in de loonbelasting enkel van de arbeidskorting het belastingdeel toegepast en wordt bij buitenlandse belastingplichtigen uit derde landen van geen enkele heffingskorting het belastingdeel toegepast. De maatregel komt kort gezegd erop neer dat het inkomstenbelastingdeel van de algemene heffingskorting niet meer via de loonbelasting ten gelde gemaakt kan worden bij buitenlandse belastingplichtigen. Dit moet, indien mogelijk, achteraf via de aanslag IB worden gedaan. Een voorlopige teruggaaf is echter mogelijk, mits sprake is van een kwalificerende buitenlands belastingplichtige. Echter hierbij zij opgemerkt dat de buitenlandse belastingplichtige de voorlopige teruggaaf op papier moet aanvragen. Hij heeft immers geen toegang tot de DIGID. Daarnaast moet een inkomensverklaring worden ingevuld. De vraag is of inmiddels alle problemen die buitenlandse belastingplichtigen ervaren met het invullen van de inkomensverklaring zijn opgelost. We komen later in dit artikel nog terug op de bijzondere situatie van inwoners van Duitsland en Belgi&euml;. Uitvoeringstoets Volgens de door de regering uitgevoerde uitvoeringstoets zouden de uitvoeringskosten voor de Belastingdienst slechts incidenteel &euro; 50.000 bedragen. Als gevolg van het afschaffen per 2015 van de keuzeregeling voor buitenlands belastingplichtigen en het gestegen belastingdeel van de heffingskortingen zijn de via de loonheffing verleende heffingskortingen voor een groep buitenlands belastingplichtigen aanzienlijk hoger dan de heffingskortingen waarop zij in de inkomstenbelasting recht hebben. Dit bedrag moet nu nog via de inkomstenbelasting worden teruggehaald, maar omdat veel buitenlandse belastingplichtigen geen aangifte doen loopt de schatkist belastingopbrengsten mis. Het voorstel betreft, ten eerste, de bovengenoemde wijziging aan de loonbelasting voor de circa 470.000 betrokken buitenlandse belastingplichtigen. Het betreffen dus de buitenlands belastingplichtigen woonachtig in EU/EER/Zwitserland of de BES eilanden die bij kwalificeren recht hebben en bij niet-kwalificeren geen recht hebben op het IB-deel van de heffingskortingen &oacute;f degenen woonachtig in derde landen die helemaal geen recht hebben op heffingskortingen. Ten tweede, wordt bij buitenlandse belastingplichtigen in de inkomstenbelasting via de voorlopige teruggaaf pas na &eacute;&eacute;n jaar waarin zij blijken te kwalificeren het belastingdeel van de algemene heffingskorting, de jonggehandicaptenkorting, de ouderenkorting en/of de alleenstaande ouderenkorting verstrekt. Het gaat volgens opgave van de belastingdienst om circa 120.000 buitenlandse belastingplichtigen die w&eacute;l voor deze delen van de heffingskortingen in aanmerking komen. Voor de Belastingdienst moeten de systemen van de inkomstenbelasting en loonheffing worden aangepast, naast de loonheffingstabellen. Betekent dit dat er een nieuwe witte loonheffingstabel komt? Dit zou tot gevolg hebben dat niet alleen de Belastingdienst met een aanpassing wordt geconfronteerd, maar ook de inhoudingsplichtige werkgevers. Ongeveer 350.000 buitenlands belastingplichtigen hoeven na invoering van het voorstel geen aangifte inkomstenbelasting meer te doen om het teveel aan uitgekeerde heffingskortingen terug te laten betalen. De kamerstukken spreken van een kleine groep, zonder nader aan te duiden om hoeveel belastingplichtigen het gaat, die na invoering aangifte moeten doen.(1) Dat is de omgekeerde situatie van nu. Niet geheel duidelijk is waar deze cijfers vandaan komen, zijn ze slechts gebaseerd op de ingediende aangiftes inkomstenbelasting 2015? Vragen die dit oproept zijn: Is de Belastingdienst voorbereid op de grote hoeveelheid aangiftes en inkomensverklaringen die ingediend zullen (moeten) worden door grensarbeiders die onder de huidige wetgeving geen aangifte doen omdat zij bijvoorbeeld geen aftrekposten hebben en is bij de genoemde 470.000 grensarbeiders waarvan &lsquo;slechts&rsquo; 120.000 kwalificeren ook rekening gehouden met de mogelijkheid dat een groot deel van de overige 350.000 grensarbeiders wel kan kwalificeren, maar deze status niet heeft aangevraagd omdat dit geen voordeel oplevert? Ook kan het zelfs voordelig zijn geen kwalificatie aan te vragen omdat ze dan juist fiscale voordelen hebben die ze anders niet zouden hebben. Hoe zijn deze aantallen berekend? Hoeveel van de niet-kwalificerend buitenlands belastingplichtigen komen uit derde landen? Voor wie heeft het voorstel consequenties? Met name Belgische en Duitse grenswerkers gaan van deze maatregel nadeel ondervinden. De vrees bestaat dat door het invoeren van de maatregel deze grenswerkers niet meer bereid zijn over de grens te gaan werken, zij krijgen dan immers te maken met een administratieve rompslomp. Dit heeft als gevolg dat het voor werkgevers in de grensstreek moeilijker wordt om personeel te vinden. Ook zal de grensarbeider die zijn loonstrook vergelijkt met die van zijn (Nederlandse) collega niet begrijpen waarom hij &euro;50,- per maand minder netto inkomen heeft. Daarnaast rijst de vraag hoe de Nederlandse werkgevers nu alle problemen inzake de loonstroken moeten gaan oplossen voor de buitenlandse werknemers? Duidelijk is dat de administratieve lastendruk voor deze werkgevers toeneemt. Dit is in tegenspraak met hetgeen prof. Stevens besprak in zijn artikel &lsquo;Grensarbeiders zijn stille slachtoffers van complexe fiscale regeldruk&rsquo; in het Financieel Dagblad van 12 september jl.. naar aanleiding van het rapport &lsquo;Grenswerkers in Europa&rsquo; van de Vereniging voor Belastingwetenschap. Hij onderschreef de in het rapport neergelegde wens de regelgeving voor grenswerkers eenvoudiger te maken. De vraag is welke inkomens met name met de maatregelen te maken krijgen. Zijn dit met name de lage inkomens? Immers een groot aantal heffingskortingen is afhankelijk van het belastbaar inkomen of het arbeidsinkomen. Bij voorbeeld de algemene heffingskorting is afhankelijk van het in de tweede kolom eerste vermelde bedrag (&euro; 19.982 (cijfers 2017)). Voor belastbare inkomens boven dit bedrag volgt een vermindering van de algemene heffingskorting. Voor belastbare inkomens boven &euro; 67.068 is er geen algemene heffingskorting meer. Naast bovengenoemde algemene vragen kunnen ook meer specifieke vragen worden gesteld. Is bij de formulering van het wetsvoorstel rekening gehouden met de lange doorlooptijd van aangiftes voor kwalificerend buitenlands belastingplichtigen? Een voorbeeld Een inwoner van Duitsland begint op 1 juli 2019 in Nederland te werken, en heeft daarvoor in Duitsland gewerkt. Deze zal op basis van het Duits inkomen niet kwalificeren in 2019. De inwoner kwalificeert pas vanaf 2020, deze aangifte doet zij in 2021. De inkomensverklaring wordt in 2021 afgegeven door de Duitse fiscus en met wat geluk legt de Nederlandse Belastingdienst halverwege 2022 een definitieve aanslag op. Pas in 2022 kan zij een voorlopige teruggave aanvragen onder het voorgesteld systeem. Een andere, niet onbelangrijke vraag is, of er een uitzondering wordt gemaakt voor inwoners van Belgi&euml; die op grond van het non-discriminatieartikel niet hoeven te kwalificeren om het belastingdeel van de algemene heffingskorting te krijgen? Volgens Staatssecretaris Snel geldt voor inwoners van Belgi&euml; dat zij niet eerst hoeven te bewijzen te kwalificeren voordat zij via een voorlopige teruggave inkomstenbelasting het inkomstenbelastingdeel kunnen aanvragen. Zij krijgen op basis van Art. 26 lid 2 van het verdrag het inkomstenbelastingdeel ook als zij niet kwalificeren. Voor inwoners van Duitsland bestaat deze oplossing niet, daar is namelijk geen vergelijkbare bepaling als dat lid in het verdrag opgenomen. Een Europese bepaling die nog van belang kan zijn is artikel 7, tweede lid, Verordening nr. 492/2011 waarin een grenswerker dezelfde fiscale en sociale voordelen dient te genieten als de nationale werknemers. Uiteindelijk kan de grenswerker wel dezelfde voordelen genieten, maar wordt hij met een lastenverzwaring geconfronteerd en wat belangrijker is, hij krijgt het voordeel veel later dan de nationale werknemer. Naar onze mening kan worden geconcludeerd dat de Belastingdienst jarenlang heeft &lsquo;gedoogd&rsquo; dat grensarbeiders het IB-deel ontvingen van de algemene heffingskorting. Nu het belastingdeel door de stijgende tarieven flink gestegen is, komt men met een maatregel waardoor de administratieve lastendruk bij de burger of, beter geformuleerd, bij de niet-inwoner komt te liggen. Het systeem wordt nog ondoorzichtiger voor de grensarbeider hetgeen een averechts effect zal hebben op grensarbeid oftewel de arbeidsmobiliteit, zeker in de Duitse grensregio. Deze administratieve lastenverzwaring staat haaks op de doelstelling van de EC van een administratieve lastenverlaging.(2) Mogelijke oplossingen? Het bovenstaande roept de vraag op of de maatregel niet zodanig kan worden gewijzigd om de loonheffingskorting slechts toe te passen op de groep van zogenoemde derdelanders? Immers voor deze personen is het waarschijnlijk nog een halve maatregel. Een EU-burger heeft recht op het belastingdeel van de arbeidskorting maar niet van de algemene heffingskorting, een derdelander heeft dat echter niet.(3) Het bovenstaande roept tevens de vraag op of er niet ook een specifieke oplossing voor inwoners van Duitsland moet worden gezocht, zeker om de arbeidsmobiliteit niet te laten stagneren door hogere administratieve lasten. Zou het geen oplossing zijn om de buitenlandse belastingplichtigen een vergelijkbaar formulier zoals Duitsland heeft te laten invullen? Te denken valt hierbij aan het systeem van Duitsland waarbij een toetsing vooraf plaatsvindt (Antrag f&uuml;r beschr&auml;nkte oder unbeschr&auml;nkte Steuerpflicht, bescheinigung f&uuml;r Lohnsteuerabzug). Dit zou voor alle kwalificerend buitenlands belastingplichtigen die niet eerder gekwalificeerd hebben een oplossing bieden om toch vroeger het inkomstenbelastingdeel van de algemene heffingskorting te ontvangen. Dan zou de volledige loonheffingskorting toegepast kunnen worden, met daaraan gekoppeld een verplichting de aangifte inkomstenbelasting in te dienen. Dit betekent uiteraard een lastenverzwaring voor de buitenlands belastingplichtige (immers is dit niet minder werk dan het aanvragen van een voorlopige teruggave) maar het voorkomt ongelijkheid in netto inkomen op de werkvloer. Ook voor de belastingdienst en werkgever betekent dit een lastenverzwaring, al zijn deze lasten dan eerlijker verdeeld. De vraag is of dit niet nader zou moeten worden onderzocht. Uit de kamerstukken blijkt niet dat deze optie is overwogen. Een andere mogelijkheid is dat de Belastingdienst alle niet-inwoners jaarlijks moet aanschrijven dat ze een aangifteplicht hebben. Belgi&euml; kent ook een verplichte BNI-aangifte. Een verschil is echter dat in Belgi&euml; een ieder een aangifteplicht heeft. Of een apart VA-systeem cre&euml;ren voor het inkomstenbelastingdeel van de heffingskorting? Kortom, er is naar onze mening nog wel wat werk aan de winkel voordat de voorgestelde bepaling kan worden ingevoerd. Kanttekening: in dit artikel wordt bewust niet ingegaan op de premiedelen van de heffingskortingen, hier gelden andere regels voor. Noten 1 Uitvoeringstoetsen Overige fiscale maatregelen 2018, Kamerstukken II 2017/18, bijlage, p. 12. 2 Zie http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/2014/boosting_growth/com_boosting_borders.pdf, p. 7, geraadpleegd op 1 oktober 2017. 3 In beginsel hebben alleen natuurlijke personen die in Nederland wonen recht op het belastingdeel van de heffingskortingen. Uit de uitspraak van Hof &rsquo;s-Hertogenbosch 21 december 2006, nr. 04/02152, ECLI:NL:GHSHE:2006:BA1390, waarbij de toenmalige staatssecretaris zich heeft neergelegd, blijkt echter dat alle inwoners uit andere lidstaten van de Europese Unie met Nederlands arbeidsinkomen recht hebben op het belastingdeel van de arbeidskorting. In het verlengde van deze uitspraak kent Nederland het belastingdeel van de arbeidskorting ook toe aan natuurlijke personen die in een andere staat die partij is bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, in Zwitserland of op de BES-eilanden wonen en Nederlands inkomen genieten. Dit is dezelfde landenkring als de landenkring voor kwalificerende buitenlandse belastingplichtigen.