Bedrijfsleider in meerdere EU-Lidstaten, gewijzigd standpunt: voortaan principe van herkwalificatie

Auteur: Sofie Matthys, Tax Director bij Mazars Accounting, Legal, Tax & Outsourcing Services (sofie.matthys@mazars.be) Sinds eind december 2017 is het standpunt van de Belgische sociale zekerheidsinstanties gewijzigd, indien een bedrijfsleider/bestuurder werkzaam is in meerdere landen van de Europese unie en Belgi&euml; bevoegd is op het vlak van de sociale zekerheid. Voorheen werd het principe van &ldquo;niet-herkwalificatie&rdquo; toegepast, maar sinds 2018 hanteert de Belgische sociale zekerheidsinstantie het principe van &ldquo;herkwalificatie&rdquo;. Dit zowel voor de sociale zekerheid van werknemers (RSZ) als voor zelfstandigen (RSVZ). Dit gewijzigd standpunt kan, afhankelijk van de situatie van een betrokken bestuurder, leiden tot aanzienlijke besparing op de kosten van sociale zekerheid. Toepasselijke wetgeving en toegepaste wetgeving In het kader van grensoverschrijdende tewerkstelling dient op het vlak van de sociale zekerheid het toepasselijke sociale zekerheidsstelsel bepaald te worden aan de hand van de Europese Verordening (883/2004 &ndash; artikels 11 tot en met 16) (Hierna de &ldquo;Verordening&rdquo;). Deze Verordening fungeert als co&ouml;rdinatie-instrument waarbij in principe slechts 1 lidstaat bevoegd is voor de sociale zekerheid. Vervolgens behoort het toe aan de lidstaten welke sociale zekerheidsbijdragen verschuldigd zijn onder welk statuut (werknemer, zelfstandige, ..). Bijgevolg dient de analyse steeds in 2 stappen te gebeuren: Ten eerste dient de toepasselijke wetgeving aan de hand van de Verordening te worden bepaald. Ze definieert welk land zijn internrechtelijke sociale regelgeving kan toepassen op de grensoverschrijdende tewerkstellingssituatie en aldus sociale zekerheidsbijdragen mag heffen (&ldquo;toepasselijke wetgeving&rdquo;). Vervolgens zal het land bepalen onder welk statuut de bijdragen betaald zullen worden (&ldquo;toegepaste wetgeving&rdquo;). Om deze analyse te kunnen uitvoeren, dient de internrechtelijke kwalificatie van de activiteiten in de verschillende werkstaten onderzocht te worden. Niet-herkwalificatie versus herkwalificatie Aan de hand van de internrechtelijke kwalificaties van de activiteiten van de betrokkene en Verordening kan men de toepasselijke wetgeving bepalen, m.a.w. het bevoegde land voor het innen van de sociale bijdragen wordt aangeduid. De tweede analyse is het bepalen van de toegepaste wetgeving in het land dat werd aangewezen naar aanleiding van de analyse van de toepasselijke wetgeving. Binnen de Europese Unie zijn er op heden 2 verschillende principes die gevolgd kunnen worden: Het principe van &ldquo;niet-herkwalificatie&rdquo;: Hierbij zal het bevoegde land, de internrechtelijke kwalificatie van de activiteiten in de verschillende landen (dewelke gebruikt zijn voor de eerste analyse inzake toepasselijke wetgeving) volgen en niet haar internrechtelijke regels gebruiken om de activiteiten op basis van haar lokale wetgeving te herkwalificeren. Het principe van &ldquo;herkwalificatie&rdquo;: Bij herkwalificatie zal het bevoegde land, de internrechtelijke kwalificaties van de activiteiten in de verschillende landen (dewelke gebruikt zijn voor de eerste analyse) niet volgen en zelf, volgens haar internrechtelijke regels, de activiteiten herkwalificeren. Internationaal gezien (zoals bijvoorbeeld in Denemarken, Frankrijk &hellip;) is de toepassing van het principe van herkwalificatie veelal gebruikelijk. Tot voor kort paste Belgi&euml; nog het principe van niet-herkwalificatie toe. Eind 2017 is dit standpunt van de Belgische sociale zekerheidsinstanties echter gewijzigd en wordt het principe van herkwalificatie voortaan toegepast. Dit gewijzigd standpunt is er gekomen door een concrete casus voorgelegd aan de Belgische sociale zekerheidsinstanties. Concreet kan er discriminatie ontstaan tussen een rijksinwoner van Belgi&euml; en bestuurder van diverse Belgische vennootschappen en een rijksinwoner van Belgi&euml; en bestuurder van diverse buitenlandse vennootschappen. In het eerste geval zal de bestuurder in principe op de totaliteit van zijn inkomen onderworpen zijn aan het sociaal zekerheidsregime voor zelfstandigen (gelimiteerd tot een inkomen van +/- &euro; 86.000). Terwijl in het tweede geval tot voor kort de bestuurder onderworpen zou zijn aan het sociaal zekerheidsregime voor werknemers in de mate dat de bestuurdersactiviteiten in het buitenland zouden kwalificeren als werknemersactiviteiten en onderworpen zijn aan het sociale zekerheidsregime voor zelfstandigen voor het mandaat in de Belgische entiteit. Het is hierbij belangrijk om te noteren dat de Belgische sociale bijdragen voor werknemers niet geplafonneerd zijn. Non-discriminatie en vrij verkeer van personen E&eacute;n van de grondbeginselen van de Europese co&ouml;rdinatieregels is nochtans dat personen op wie de Verordening van toepassing is en die op het grondgebied van &eacute;&eacute;n van de lidstaten van de EU wonen, op dezelfde wijze moeten worden behandeld als de eigen onderdanen van die lidstaat. De internrechtelijke (sociale) regelgeving dient in dergelijke situatie toegepast te worden. Bovenstaande visie werd bevestigd in enkele arresten(1) van het Europees Hof van Justitie en in de conclusies van de betrokken Advocaat-Generaal. Tevens strookt het oude standpunt van Belgi&euml; (&ldquo;niet-herkwalificatie&rdquo;) niet met de geest van de Verordening, aangezien er een vrij verkeer van personen dient gegarandeerd te worden. Het dossier dat voorgelegd werd aan de sociale zekerheidsinstanties heeft mede aan de basis gestaan inzake de wijziging van de visie van de Belgische sociale zekerheidsinstanties. Impact van de wijziging De wijziging in het standpunt van de Belgische sociale zekerheidsinstanties is van groot belang voor bestuurders en zaakvoerders die vennootschapsmandaten bekleden in meerdere lidstaten. In Belgi&euml; (net zoals in Itali&euml;) wordt een bestuurder of zaakvoerder (natuurlijk persoon) in principe beschouwd als een zelfstandige, overeenkomstig artikel 3, &sect;1, lid 4 KB nr. 38 van 27 juli 1967. Indien een persoon een mandaat bekleedt in een vennootschap die zich met een exploitatie of met verrichtingen van winstgevende aard bezighoudt, wordt deze geacht een zelfstandige beroepsbezigheid uit te oefenen(2). In andere landen (zoals bijvoorbeeld Nederland, Denemarken, Zwitserland, Frankrijk &hellip;) worden bestuurders of zaakvoerders veelal beschouwd als werknemers voor sociale zekerheidsdoeleinden. Aan de hand van onderstaand voorbeeld wordt dit verduidelijkt: Feiten: Mr. X is een Belgisch inwoner en is bestuurder, lid van de Raad van Bestuur, bij verschillende vennootschappen in verschillende landen: Luxemburg, Malta, Zwitserland en Nederland. X werkt ook effectief regelmatig in de desbetreffende landen voor het uitvoeren van de bestuurdersactiviteiten en ontvangt vanuit de verschillende vennootschappen gevestigd in deze diverse landen een bestuurdersvergoeding. In de genoemde landen kwalificeren de bestuurdersactiviteiten als &ldquo;werkzaamheden in loondienst&rdquo;. Op basis van de Belgische interne sociale zekerheidsregelgeving dienen deze bestuurdersactiviteiten beschouwd te worden als &ldquo;werkzaamheden andere dan in loondienst&rdquo; (m.a.w. een zelfstandige activiteit). Analyse: Vooreerst wordt de toepasselijke wetgeving bepaald aan de hand van de Europese verordening 883/2004. Artikel 13, &sect;3 en &sect;1 a) van de Europese verordening 883/2004 bepaalt dat de Belgische wetgeving van toepassing is op deze situatie van internationale tewerkstelling. Namelijk, de betrokken persoon is werkzaam als &ldquo;zelfstandige&rdquo; en &ldquo;werknemer&rdquo; in de diverse landen volgens de kwalificatie van de betrokken landen. Bijgevolg dient de toepasselijke wetgeving aan de hand van de werknemersactiviteiten bepaald te worden. In casu was de bestuurder werkzaam in diverse landen voor diverse vennootschappen/werkgevers en kwam de heffingsbevoegdheid uiteindelijk opnieuw aan Belgi&euml; toe. De volgende stap is de bepaling van de toegepaste wetgeving: Op basis van het oude standpunt (v&oacute;&oacute;r 21/12/2017) paste Belgi&euml; het principe van niet-herkwalificatie toe op deze tewerkstellingssituatie. De kwalificatie van de bestuurdersactiviteiten in de verschillende landen werd overgenomen. Bijgevolg zouden de diverse buitenlandse vennootschappen zich in Belgi&euml; als werkgever dienen te registreren en dienen er Belgische sociale zekerheidsbijdragen als werknemer te worden afgedragen (patronale lasten tot +/- 30% en persoonlijke bijdragen van 13.07%). Op basis van het gewijzigde standpunt, past Belgi&euml; het principe van herkwalificatie toe op de tewerkstellingssituatie. Hierdoor zullen de Belgische sociale zekerheidsinstanties de activiteiten van Mr. X in de diverse landen beoordelen volgens de Belgische interne regelgeving. Bijgevolg kwalificeren de bestuurdersactiviteiten van X, uitgeoefend in de diverse landen, als zelfstandige activiteiten vanuit Belgisch sociaal zekerheidsoogpunt en zijn er dan ook enkel Belgische sociale zekerheidsbijdragen verschuldigd als zelfstandige. Impact: Onder het oude standpunt waren er op een totale jaarlijkse bestuurdersvergoeding van &euro; 100.000, 13,07% aan Belgische werknemersbijdragen verschuldigd en afgerond 25% aan Belgische werkgeversbijdragen. Totale loonkosten 125.000,00 RSZ werkgever 25,00% 25.000,00 brutoloon 100.000,00 RSZ werknemer 13,07% 13.070,00 Op basis van het gewijzigde standpunt zijn er op dezelfde bestuurdersvergoeding, sociale zekerheidsbijdragen als zelfstandige verschuldigd, geplafonneerd op &euro; 15.920 (exclusief administratiekosten). bezoldiging bedrijfsleider 100.000,00 sociale bijdragen zelfstandigen 0,00 58.513,59 20,50% 11.995,29 58.513,59 86.230,52 14,16% 3.924,72 86.230,52 100.000,00 0,00 0,00 15.920,00 Tenslotte wijzen wij erop dat dit een gewijzigd standpunt van Belgi&euml; betreft en dat niet alle lidstaten dit op deze manier uitvoeren. Dit gewijzigd standpunt van de Belgische sociale zekerheidsadministratie kan afhankelijk van de concrete situatie van de betrokken bestuurder tot een aanzienlijke sociale zekerheidsbesparing leiden. Voorlopig werd het offici&euml;le standpunt nog niet gepubliceerd op de website van de RSZ, maar het is verwacht dat dit op korte termijn zal gebeuren. Tip voor de praktijk Het is verstandig om na te gaan in de concrete situatie of het nieuw Belgisch standpunt correct wordt toegepast op bestaande situaties. Zo niet, kan er een verzoek worden ingediend bij de Belgische sociale zekerheidsinstanties voor regularisatie van de situatie. Noten 1 Hof van Justitie, C-493/04 (Piatkowski) / Conclusie Advocaat generaal zaak C-623/13 (G&eacute;rard de Ruyter). 2 Dit betreft evenwel een weerlegbaar vermoeden.