Een ontbindingsverzoek bij een grensarbeider kan niet bij de Nederlandse rechter

Auteur: Mr. A.C.W.M. van Dijck. Advocaat-partner Arbeidsrecht, Kehrens Snoeks Advocaten & Mediators (dijck@kehrens-snoeks.nl) Op 4 maart 2024 oordeelde de Nederlandse rechter dat hij niet bevoegd was om te oordelen over een ontbindingsverzoek van een Nederlandse werkgever en een Duitse werknemer. Niets nieuws onder de zon. Toch blijken niet alle werkgevers hiervan op de hoogte te zijn, waardoor grote vertraging in de procedure kan ontstaan. Onderstaand zal dit kort worden toegelicht. Waar ging de zaak over? Een grensarbeider uit Duitsland is sinds 2019 werkzaam bij een Nederlandse werkgever. De werkgever verzoekt ontbinding van de arbeidsovereenkomst vanwege disfunctioneren van werknemer. De werknemer roept vervolgens de onbevoegdheid van de kantonrechter in. De werknemer stelt dat de zaak slechts kan worden gebracht voor het gerecht van de lidstaat waar de werknemer zijn woonplaats heeft. Werknemer woont in een andere EU-lidstaat dan Nederland zodat de Nederlandse rechter niet bevoegd is kennis te nemen van het geschil. Partijen zijn geen forumkeuze overeengekomen en verweerder is niet verschenen in deze procedure. De werkgever is het niet eens met de stellingen van de werknemer en stelt dat het in strijd is met de goede procesorde en de beginselen van voortvarendheid. Dit omdat het beroep geruime tijd is gedaan nadat het verzoekschrift is ingediend en werknemer heeft verzocht om de behandeling te verplaatsen terwijl bekend was dat werknemer in een ander land woont. Verder voert de werkgever aan dat werknemer in de procedure is verschenen zodat hij de bevoegdheid van de kantonrechter heeft erkend. Wat oordeelde de rechter? Aangezien de werknemer in het buitenland woont, heeft het geschil een internationaal karakter. De rechter moet daarom ambtshalve onderzoeken of hij bevoegd is. In artikel 22 lid 1 EEX-Verordening (hierna: EEX) is bepaald dat een vordering van de werkgever slechts kan worden gebracht voor rechter in de lidstaat op het grondgebied waarvan de werknemer woonplaats heeft. Omdat werknemer ten tijde van het ontbindingsverzoek in een andere EU-lidstaat dan Nederland woont, is in beginsel slechts de rechter in de andere lidstaat bevoegd. Toch kan de Nederlandse rechter bij een door de werkgever ge&iuml;nitieerde procedure in twee situaties alsnog rechtsmacht aannemen: 1. Als een expliciete forumkeuze voor de Nederlandse rechter is gemaakt, hetgeen in deze zaak niet is gebeurd; 2. Ook kan rechtsmacht worden aangenomen bij een stilzwijgende of impliciete forumkeuze door verschijning. De stilzwijgende forumkeuze is geregeld in artikel 26 lid 1 EEX. Dit geldt ook bij geschillen over arbeidsovereenkomsten en houdt in dat het gerecht waarvoor de verwerende partij &ndash; de werknemer &ndash; verschijnt bevoegd is, tenzij de verschijning ten doel heeft die bevoegdheid te betwisten. Een werknemer die in de procedure verschijnt en afziet van het inroepen van onbevoegdheid, geeft zijn bescherming uit het EEX prijs. Door te verschijnen en de rechterlijke bevoegdheid niet te betwisten, aanvaart de werknemer de bevoegdheid van een rechter die aanvankelijk geen rechtsmacht had. Op grond van artikel 26 lid 2 EEX dient de rechter zich ervan te vergewissen dat de werknemer op de hoogte is van haar recht de bevoegdheid te betwisten en van de gevolgen van het niet verschijnen. Als de werknemer verschijnt, is echter nog niet aan de vergewisplicht voldaan. Het moet de werknemer voldoende duidelijk zijn meegedeeld dat hij de mogelijkheid heeft om de bevoegdheid van de rechter te betwisten. Dat de werknemer in dit geval door een professionele gemachtigde wordt bijgestaan, is onvoldoende om aan te nemen dat hij is ge&iuml;nformeerd over zijn recht om de bevoegdheid te betwisten en de gevolgen van het niet verschijnen. Het verzoek van werknemer tot verplaatsing van de mondelinge behandeling kwalificeert niet als stilzwijgende forumkeuze. Daaruit blijkt immers niet dat werknemer op de hoogte was van zijn recht om de bevoegdheid van de Nederlandse rechter te betwisten of dat hij afstand van dat recht heeft willen doen. De werknemer heeft zich voorafgaand aan de behandeling en het indienen van een verweerschrift op de onbevoegdheid van de Nederlandse rechter beroepen. Hierdoor gaat de bevoegdheidsgrond van artikel 26 lid 1 EEX niet op. Kortom: de Nederlandse rechter is niet bevoegd om kennis te nemen van de zaak. Conclusie In de meeste gevallen is de Nederlandse rechter niet bevoegd om te oordelen over een ontbindingsverzoek van een Nederlandse werkgever met een grensarbeider. Belangrijk dat Nederlandse werkgevers hiervan op de hoogte zijn, zodat het ontbindingsverzoek direct kan worden aangebracht voor het gerecht van de lidstaat waar de werknemer woont. Dit kan veel tijd, moeite en geld schelen. Bron: ECLI:NL:RBOBR:2024:797 en AR-2024-0375