Aandachtspunten bij de uitvoering van bouwwerkzaamheden in Duitsland

Auteur: Philipp van der Wielen, werkzaam bij KPP Steuerberatungsgesellschaft in Kleve (info@kpp.de) Voert u of uw klant als Nederlandse aannemer bouwwerkzaamheden uit in Duitsland? Dan moet u zich houden aan belangrijke Duitse wettelijke, fiscale en sociale zekerheidsvoorschriften. Dit is van groot belang, want eventuele veronachtzaming kan leiden tot aanzienlijke gevolgen, zoals bijvoorbeeld hoge boetes. In dit verband is een vroegtijdige expertise van essentieel belang, aangezien veel punten moeten worden gecontroleerd en, zo nodig, v&oacute;&oacute;r de aanvang van de activiteit door de Duitse autoriteiten moeten worden goedgekeurd. Essenti&euml;le en relevante punten die moeten worden gecontroleerd, worden in dit artikel nader toegelicht. Handwerksrolle (register van ambachtslieden) Het register wordt door de bevoegde Handwerkskammer bijgehouden om zwartwerk te bestrijden. Iedere ondernemer die met eigen personeel in Duitsland werkzaamheden in de bouwnijverheid verricht, moet in dit register zijn ingeschreven. EU/EER-burgers moeten zich met behulp van een vrijstellingsvergunning laten inschrijven in dit register. Een dergelijke vergunning wordt verleend als de ondernemer al voldoende beroepservaring in zijn vak heeft. Om dit te bewijzen moet hij onder meer een EU-certificaat over de verrichte werkzaamheden overleggen, dat hij in Nederland bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kan aanvragen. Bovendien moeten gas-, water- en elektriciteitsinstallateurs zich inschrijven in het installateursregister (Installateurverzeichnis) en een vrijstelling van de Bauabzugsteuer indienen, waarop later nader zal worden ingegaan. Betriebsst&auml;tte (vaste inrichting voor inkomstenbelastingdoeleinden) Onder bepaalde omstandigheden kan de verrichting van bouwdiensten in Duitsland aanleiding geven tot een vaste inrichting voor de inkomstenbelasting. Dit brengt aanzienlijke gevolgen en verplichtingen mee, zoals de verplichting om een boekhouding bij te houden, beperkte inkomstenbelasting of vennootschaps- en bedrijfsbelasting in Duitsland, enz. Volgens de overeenkomst ter voorkoming van dubbele belasting tussen Duitsland en Nederland kan er sprake zijn van een vaste inrichting in geval van bouwwerkzaamheden die langer duren dan twaalf maanden. Voor de beoordeling van de periode van twaalf maanden kan het nodig zijn de duur van contractueel of plaatselijk verbonden bouwprojecten samen in aanmerking te nemen. BTW Aangezien de plaats van de uitgevoerde bouwwerkzaamheden een in Duitsland gelegen onroerende zaak is, moet de omzet in ieder geval worden vastgesteld volgens de Duitse voorschriften over omzetbelasting. In geen geval mag op de uitgaande facturen Nederlandse omzetbelasting worden vermeld. In beginsel is de verleggingsregeling van toepassing op bouwdiensten in Duitsland, en daarom hoeft een Nederlandse aannemer zich in eerste instantie niet voor de btw in Duitsland te laten registreren, mits hij niet over een vaste inrichting beschikt. Als de bouwondernemer echter een onderaannemer inschakelt om zijn diensten te verrichten, moet hij zich wel verplicht laten registreren voor de BTW. Dit vloeit voort uit het feit dat de onderaannemer zijn facturen ook volgens de verleggingsregeling opstelt en de belastingplicht dus wordt verlegd naar de bouwondernemer, die in dit geval de ontvanger van de diensten van de onderaannemer is. Bauabzugsteuer (voorheffing bouw) Als de ontvanger van een uitgevoerde bouwdienst een aannemer is, zou de aannemer in beginsel wettelijk verplicht zijn 15% van het brutofactuurbedrag in te houden en aan de Duitse belastingdienst af te dragen. Om dit te vermijden kan de aannemer een certificaat van vrijstelling van Bauabzugsteuer aanvragen bij het voor hem bevoegde belastingkantoor (voor Nederland: Kleve). Een dergelijk attest wordt door het belastingkantoor afgegeven als het geen bezwaren heeft wat betreft de zekerheid van de belastingopbrengsten. Als de klant op het moment van betaling niet over dit certificaat beschikt, moet de belasting op het factuurbedrag worden ingehouden, bij de belastingdienst worden aangegeven en worden betaald. Dit geldt ook voor bouwwerkzaamheden die door een Nederlandse ondernemer voor een andere Nederlandse ondernemer in Duitsland worden verricht. Als er Bauabzugsteuer is betaald omdat er geen vrijstellingscertificaat is overgelegd, zal deze worden verrekend met de door de aannemer verschuldigde belasting. Indien de aannemer in Duitsland niet inkomstenbelastingplichtig is, kan de ingehouden belasting na afloop van de aanslagperiode in een teruggaafprocedure worden teruggevorderd. Loonbelasting Een buitenlandse werknemer kan inkomstenbelasting verschuldigd zijn door het verrichten van werkzaamheden in Duitsland. Dit doet zich voor in de volgende gevallen: De werknemer verblijft meer dan 183 dagen binnen een periode van twaalf maanden in Duitsland. Het salaris wordt betaald door een in Duitsland wonende (materi&euml;le) werkgever. In Duitsland bestaat een vaste inrichting van de werkgever volgens dubbelbelastingverdrag. Als in Duitsland woonachtige werknemers bij projecten worden tewerkgesteld, zijn de inkomsten die aan deze activiteiten kunnen worden toegerekend, onderworpen aan de Duitse onbeperkte belastingplicht. Of de werkgever verplicht is loonbelasting voor zijn werknemer te betalen, moet van geval tot geval worden onderzocht en beoordeeld, gezien de complexiteit ervan. Sociale zekerheidsplicht van werknemers/BG Bau (wettelijke ongevallenverzekering) Werknemers uit de EU/EER zijn in beginsel onderworpen aan de sociale zekerheidsbijdragen in het land waar zij wonen. Indien een dergelijke werknemer echter naar verwachting gedurende het kalenderjaar minder dan 25% in het land van de woonplaats zal werken, kan hij of zij onderworpen worden onder de sociale zekerheid in het buitenland. Als aan de voorwaarden voor detachering is voldaan, blijft de sociale zekerheidsstatus van de werknemer ongewijzigd. Voor een werkgever betekent dit concreet dat verzekeringsbijdragen gewoon kunnen worden doorbetaald in het kader van een detachering. In ieder geval wordt het toepasselijke socialezekerheidsstelsel voor grensoverschrijdende activiteiten bepaald door het aanvragen van een A1-verklaring bij de bevoegde autoriteit in het land van verblijf (voor Nederland: SVB). Een afgegeven A1-certificaat moet tijdens inspecties als bewijs kunnen worden getoond. Indien een werkgever in Duitsland werknemers in de bouwsector heeft die onderworpen zijn aan sociale zekerheidsbijdragen, moet hij zich ook laten registreren bij de Berufsgenossenschaft (BG) Bau. Dit is het orgaan dat verantwoordelijk is voor de wettelijke ongevallenverzekering. De premies worden berekend volgens het beginsel van retrospectieve dekking. Dit betekent dat de in het kalenderjaar gemaakte kosten over de leden worden omgeslagen volgens bepaalde bijdragepercentages. SOKA-Bau (vakantie- en looncompensatiefonds) Aannemers moeten ook geregistreerd zijn bij SOKA-Bau, en moeten aangifte doen en bijdragen betalen. Voor de vaststelling van deze bijdragen zijn Duitse schaduwloonafrekeningen vereist, ook als de werknemer in Duitsland niet loonbelasting- of sociale verzekeringsplichtig is. SOKA-Bau is het vakantie- en looncompensatiefonds, en ook het aanvullend pensioenfonds in de bouwnijverheid. De door SOKA-Bau verleende diensten omvatten het veiligstellen van collectief overeengekomen vakantieaanspraken en het dichten van pensioengaten via de Tarifrente Bau. SOKA-Bau co-financiert ook beroepsopleidingen in de bouwsector. Arbeitnehmerentsendegesetz/Minimumloonwet/Registratieplicht Buitenlandse werkgevers moeten zich bijvoorbeeld ook houden aan het Duitse minimumloon, de minimale jaarlijkse vakantie en de maximale arbeidstijd. Wanneer in Duitsland werknemers in dienst worden genomen, moet daarom dagelijks worden gemeld welke werknemers op de bouwplaats werkzaam zijn. Dit gebeurt via het onlineportaal van de douaneautoriteit. Als bij inspecties overtredingen worden geconstateerd, leidt dit tot aanzienlijke boetes. Bovendien moeten sommige documenten altijd beschikbaar of opvraagbaar zijn bij het uitvoeren van bouwwerkzaamheden in Duitsland. Het gaat onder meer om contracten voor werk en diensten, salarisstroken, A1-verklaringen van werknemers, enz. Wat hier bijzonder relevant is, is dat er sprake is van ketenaansprakelijkheid. Concreet betekent dit dat de ondernemer ook aansprakelijk is voor de inbreuken van zijn onderaannemers. Toestemming voor het ter beschikking stellen van uitzendkrachten In principe is het verhuren van werknemers in de bouwsector in Duitsland niet toegestaan. Er zijn echter uitzonderingen op deze regel indien zowel de inlenende als de uitlenende onderneming bouwaannemers zijn. Of een dergelijke uitzondering van toepassing is, hangt af van de vraag of aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Een nauwkeurig onderzoek van de feiten is van essentieel belang. De toestemming moet altijd worden verkregen voordat de ingeleende arbeidskrachten met hun werk beginnen. In dat geval mogen uitzendkrachten voor maximaal 18 maanden worden ingehuurd. Werkvergunning Werknemers uit EU-landen hebben geen werkvergunning nodig om in Duitsland te werken. Als werknemers echter uit derde landen komen, hebben zij een verblijfsvergunning nodig om te kunnen werken. Conclusie Concluderend kan worden gesteld dat bouwprojecten in Duitsland een grote organisatorische inspanning van de Nederlandse aannemers vergen. Bovendien bestaat het risico van hoge boetes als de bovengenoemde voorschriften niet worden nageleefd. Het is daarom raadzaam projecten in Duitsland in een vroeg stadium te organiseren, met de nationale regelgeving rekening te houden en zo nodig een beroep te doen op professionele expertise.