Over Vlaamse boekhouders, Hollandse kooplui en grenslanders

1. Inleiding

2. Vrij verkeer van personen: asymmetrisch

3. Nederlands-Vlaamse damesakkoorden en Limburgse herenakkoorden

4. Nederlands-Vlaamse onderwijsinstellingen: steeds minder succesvol

5. Vrij verkeer van personen in het onderwijs: moeilijk te meten

6. Mobiliteit leerlingen, studenten, volwassenen en leraren

6.1   Mobiliteit van leerlingen

6.2   Mobiliteit van studenten

6.3   Mobiliteit van volwassenen

6.4   Mobiliteit van leraren

7. Wederzijdse erkenning van Vlaamse en Nederlandse diploma’s

7.1      Algemene wederzijdse erkenning van diploma’s: succesvol

7.2      Wederzijdse erkenning lerarendiploma’s: nauwelijks problemen

8. Stimulansen, belemmeringen, valkuilen onderwijsmobiliteit

8.1    Grensoverschrijdend interregionaal vervoer: boemelen

8.2   Belastingverdrag Nederland-België: anomalie voor leraren

8.3    Gelijktijdig en volgtijdig over de grens werken: complex voor iedereen

8.4    Verschil in arbeidsvoorwaarden Nederland-Vlaanderen: (on)vergelijkbaar?

8.5   Werkende studenten: spookrijders

8.6   Scholingsbudgetten en opleidingscheques over de grens: onbenutte kansen mogelijkheden

8.7   Arbeidsmarktinformatie voor leraren: rode loper?

8.8   Leerplicht Nederland-Vlaanderen: geen belemmering

8.9   Beeldvorming over het onderwijs bij de buren: groener gras?

8.10 Kinderopvang en kleuteronderwijs over de grens: goedkoper in Vlaanderen

8.11 Leerlingen-, volwassenen- en studentenmobiliteit: rode loper vanuit Vlaanderen

8.12 Studentenmobiliteit: goed(koper) in Vlaanderen

9. Onderwijskosten ouders en studenten

10. Onderlinge verrekening van onderwijskosten

11. Epiloog

Caleidoscoop: onderwijsmobiliteit Nederland-Vlaanderen

Over Vlaamse boekhouders, Hollandse kooplui en grenslanders

Door Ger Essers

De Nederlandse liberale politicus Johan Rudolf Thorbecke werd in 1825 als buitengewoon hoogleraar in de Europese geschiedenis, internationale betrekkingen en statistiek aan de Universiteit Gent benoemd. Als gevolg van de Belgische revolutie in 1830 moest hij de stad verlaten. De huidige socialistische Belgische minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Frank Vandenbroucke werd in 2015 benoemd tot hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. De voormalige sociaalliberale Nederlandse minister van onderwijs en cultuur Ingrid van Engelshoven volgde van 1978 tot 1984 secundair onderwijs aan het Heilig Grafinstituut Turnhout (België). Thorbecke moest België verlaten, omdat er een staatsgrens getrokken werd tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Frank Vandenbroucke was korte tijd grensarbeider in Nederland. Ingrid van Engelshoven is een atypische arbeidsmigrant. Dit zijn slechts drie voorbeelden van prominente politici, die over de grens doceerden of studeerden.

Er wordt al eens beweerd dat ’geen twee landen ter wereld met een gedeelde grens én taal verschillen zo veel als Vlaanderen en Nederland’. De verschillen tussen de beide onderwijsstelsels zijn eveneens groot. Over de verschillen en overeenkomsten tussen Nederland en Vlaanderen gaat dit artikel niet. Het gaat in dit artikel over leerlingen, studenten en leraren, die over de grens onderwijs volgen en/of onderwijs geven. Dit artikel kan gezien worden als een vervolg en uitbreiding op de in 1998 verschenen studie ’Is het gras aan de overkant altijd groener?’ en het in 2016 gedane onderzoek ’De kracht van België’. Naast de leerlingenmobiliteit, onderzocht in deze studies, wordt er in dit artikel ook aandacht besteed aan de studenten-, volwassenen- en lerarenmobilteit. Na een korte beschrijving van de ‘gemeenschappelijke’ Nederland-Vlaamse onderwijsinstellingen, wordt de mobiliteit van leerlingen, studenten en leraren in kwantitatieve zin beschreven. Daarna wordt er aandacht besteed aan de wederzijdse erkenning van diploma’s, de stimulansen, belemmeringen en de valkuilen, die een rol spelen bij de onderwijsmobiliteit.