De Duitse Versorgungsausgleich

Auteur: Sarita Vroomen, voorlichter Bureau voor Duitse Zaken, Sociale Verzekeringsbank Nijmegen In deze rubriek legt de redactie een vraag voor aan het Bureau voor Belgische of Duitse Zaken van de Sociale Verzekeringsbank. Het betreft vragen over internationale sociale zekerheid. Naast een concreet antwoord geven de Bureaus advies over hoe te handelen. De vraag die in deze editie wordt behandeld wordt is: &ldquo;Wat is een Versorgungsausgleich en wanneer bestaat er recht op een Versorgungsausgleich?&rdquo; De Versorgungsausgleich Indien iemand in Duitsland werkzaam is, bouwt hij Duitse Rente op. In tegenstelling tot het recht op Nederlandse AOW, is er in Duitsland geen pensioensopbouw als iemand niet werkt. Wanneer er sprake is van een gezin met jonge kinderen, wordt de opvoeding vaak door &eacute;&eacute;n van de ouders voor zijn rekening worden genomen, waardoor deze minder of niet werkt. Er kunnen ook andere redenen zijn waarom de ene partner niet of minder werkt, zoals het huishouden of medische gronden. In Duitsland kent men &rdquo;de Versorgungsausgleich&rdquo;, dit houdt in dat pensioenrechten die opgebouwd zijn tijdens het huwelijk in het geval van een scheiding over en weer verdeeld worden over beide ex-partners. Door de Versorgungsausgleich worden dus, onafhankelijk van het feit of men gezamenlijke kinderen heeft en, door het opvoeden van die kinderen, de partner niet (volledig) kon werken, de pensioenaanspraken van beide echtgenoten vergeleken. Degene die het meeste pensioen heeft opgebouwd moet een deel van zijn aanspraken afgeven aan de partner die het kleinste pensioen heeft opgebouwd. De Versorgungsausgleich is in 1977 ingevoerd in Duitsland en is in 2009 opnieuw vormgegeven. De oude regels gelden voor scheidingen die voor 1 september 2009 bij het Familiengericht zijn ingediend en het Familiengericht voor 31 augustus 2010 een beslissing heeft genomen over de Versorgungsausgleich. Het verschil tussen het oude en nieuwe recht zit vooral in de verdeelsleutel en de toe te passen privileges. Op welke wijze vindt een Versorgungsausgleich plaats? Indien de scheiding in Duitsland wordt uitgesproken, wordt de Versorgungsausgleich automatisch meegenomen. Na het &ldquo;Trennungsjahr&rdquo; waarin men minimaal een jaar van tafel en bed gescheiden heeft geleefd, wordt de scheiding pas officieel uitgesproken. Dit kan ook het geval zijn wanneer de ex-partners onder &eacute;&eacute;n dak leven, maar binnen het huishouden gescheiden leven. Ieder zorgt voor zichzelf en indien er sprake is van gezamenlijke kinderen wordt de verzorging gesplitst. De Versorgungsausgleich vindt plaats vanaf de eerste dag van de maand waarin het huwelijk heeft plaatsgevonden tot en met de laatste dag van de maand voor de maand waarin de scheiding is uitgesproken. Voorbeeld: Op 18 september 2009 heeft het huwelijk plaatsgevonden. De aanvraag voor de scheiding wordt in mei 2018 gedaan en wordt op 16 mei 2018 officieel ingediend bij de rechtbank. De Versorgungsausgleich wordt berekend over de periode 1 september 2009 tot en met 30 april 2018. Voor de Versorgungsausgleich worden de volgende vormen van pensioenaanspraken meegenomen: Gesetzliche Rentenversicherung (Deutsche Rentenversicherung Bund = BfA = Bundesanstalt f&uuml;r Angestellte; Deutsche Rentenversicherung eines Bundeslandes; Deutsche Rentenversicherung Knappschaft-Bahn-See) Beamtenversorgung (Pensionsanspr&uuml;che) Anspr&uuml;che als Berufssoldat Betriebliche Altersversorgung Tariflich vereinbarte Zusatzversorgungen Zusatzversorgung des &ouml;ffentlichen Dienstes (RZVK; KZVK) Berufsst&auml;ndische Altersversorgung (Freiberufler) Private Rentenversicherungen (z.B. Riesterrente; R&uuml;rup-Rente) Private Kapitallebensversicherung, sofern Sie bereits ein Rentenwahlrecht ausge&uuml;bt haben Rentengleich wiederkehrende Leistungen (z.B. Altershilfe f&uuml;r Landwirte) Ook Nederlandse of andere buitenlandse vergelijkbare pensioenaanspraken worden meegenomen in de berekening van de Versorgungsausgleich ook al worden deze niet daadwerkelijk gesplitst. Versorgungsausgleich bij een scheiding naar Nederlands recht Na een scheiding in het buitenland kan het Deutsche Familiengericht een Versorgungsausgleich uitspreken. De voorwaarde hiervoor is dat &eacute;&eacute;n van beide echtgenoten de Duitse nationaliteit heeft of ten tijde van het sluiten van het huwelijk de Duitse nationaliteit had. Indien beide echtgenoten een buitenlandse (niet Duitse) nationaliteit hebben zijn de voorwaarden dat; De tegenpartij na 31-8-1986 een afschrift van de aanvraag van de scheiding heeft ontvangen. Indien dit voor 1-9-1986 heeft plaatsgevonden is het ook onder andere voorwaarden mogelijk; E&eacute;n van de bijna ex-echtgenoten Duitse Rente heeft opgebouwd in het verleden of nog steeds; Het buitenlandse recht geen Versorgungsausgleich kent; De Versorgungsausgleich redelijk en in verhouding is. Indien het echtpaar in Nederland is gescheiden, is het niet mogelijk dat een Versorgungsausgleich automatisch plaatsvindt. Minimaal &eacute;&eacute;n van de ex-partners moet deze aanvragen bij een Familiengericht. Het is een vereiste dat de scheiding reeds is uitgesproken en ingeschreven is in het gemeenteregister waar het huwelijk destijds heeft plaatsgevonden. Een Versorgungsausgleichsproces wordt, indien de scheiding in het buitenland (dus bijvoorbeeld in Nederland) is uitgesproken, niet kosteloos behandeld. Of er voor het proces een advocaat noodzakelijk is, wordt beoordeeld door het bevoegde Familiengericht. Zij zijn ook op de hoogte van de kosten die de procedure met zich meebrengen. Indien beide ex-partners in Nederland (of een ander land) woonachtig zijn, is het Amtsgericht Sch&ouml;neberg in Berlijn bevoegd voor de beoordeling van de Versorgungsausgleich. Indien &eacute;&eacute;n van de ex-partners in Duitsland woont, moet de aanvraag worden ingediend bij het Familiengericht dat bevoegd is voor deze in Duitsland wonende persoon. Hertrouwen en rechten uit de Versorgungsausgleich bij overlijden Indien er een Versorgungsausgleich uitgesproken en toegekend is en de pensioengerechtigde hertrouwd is, kan de nieuwe partner na het overlijden van de pensioengerechtigde recht hebben op een Hinterbliebenrente, ook al bestond er alleen aanspraak op een rente op grond van een Versorgungsausgleich. Er bestaat dus recht op een Hinterbliebenenrente voor de overgebleven &ldquo;nieuwe&rdquo; partner indien de overledene is hertrouwd en deze op grond van een Versorgungsausgleich recht had op een Duitse Rente. Indien de ex-partner die recht had op een Versorgungsausgleich is overleden voordat een rente tot uitbetaling is gekomen (dus voor het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd), kan de oorspronkelijke rechthebbende (de ex-partner) uitsluitend op eigen verzoek de Versorgungsausgleich terug laten draaien, dit gebeurt niet automatisch. Meer informatie Indien er naar aanleiding van het artikel nog vragen zijn, kunt u telefonisch contact opnemen met het Bureau voor Duitse Zaken in Nijmegen op telefoonnummer: 024-3431811 of per email: bdz@svb.nl