Auteur: Janny Roos, adviseur diplomawaardering bij de afdeling Diplomawaardering en Onderwijsvergelijking van SBB

Duizenden statushouders willen dolgraag in hun eigen beroep aan het werk. Ze hebben er recht op om in ons land een nieuw bestaan op te bouwen en hun leven zin en inhoud te geven. Onze samenleving vraagt echter om bewijzen van opleiding en werkervaring. Lang niet iedereen kan dat aantonen. Welke mogelijkheden hebben deze mensen om toch aan de slag te gaan?

Nederland beschikt over een unieke structuur om buitenlandse opleidingen te vergelijken met het Nederlandse onderwijssysteem. In de Structuur voor Internationale Diplomawaardering werken twee organisaties samen die het gehele onderwijsveld beslaan: de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) en EP-Nuffic. SBB is het expertisecentrum voor buitenlandse diploma's op het niveau van vmbo en mbo. EP-Nuffic is dat voor diploma's op het niveau van havo, vwo, hbo en wo. De landenexperts van SBB en EP-Nuffic waarderen documenten vanuit de hele wereld. Zij doen dit in opdracht van de ministeries van OCW en SZW.

Diploma- en Opleidingswaardering

Als een statushouder over een diploma van afgerond onderwijs beschikt, dan kan hij een Diplomawaardering aanvragen, waarin zijn buitenlandse opleiding met het Nederlandse onderwijssysteem wordt vergeleken. Als hij de opleiding niet heeft afgerond of is gezakt voor het examen, is het toch mogelijk de opleiding te laten waarderen en ontvangt hij een Opleidingswaardering. Gebleken is dat zo'n waardering een belangrijke toegevoegde waarde heeft. In een sollicitatiegesprek ziet de werkgever direct op welk onderwijsniveau iemand zit, zodat hij beter kan inschatten of de sollicitant in zijn bedrijf past. Ook voor instroom in een opleiding is een dergelijke waardering onmisbaar.

Indicatie Onderwijsniveau

Het is problematischer als de statushouder zijn diploma's of cijferlijsten niet kon meenemen op zijn vlucht en deze ook niet meer veilig kan opvragen in het land van herkomst. Enkele jaren geleden ontwikkelden SBB en EP-Nuffic daarom een nieuw instrument: de ‘Indicatie Onderwijsniveau’. In opdracht van het ministerie van SZW werd dit instrument in een tweejarige pilot in nauwe samenwerking met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) in de praktijk getoetst. Het doel was om te bekijken of het mogelijk zou zijn een advies over gevolgd onderwijs af te geven, enkel op basis van mondeling verstrekte informatie. De resultaten uit deze pilot waren zo goed, dat het ministerie van SZW in 2014 opdracht gaf aan SBB en EP-Nuffic om een dienstverlening in te richten voor de stroom van vluchtelingen die op dat moment op gang kwam.

Nieuwe dienstverlening

Op 1 januari 2015 ging de nieuwe dienstverlening van start. Iedereen die op of na 1 januari 2015 inburgeringsplichtig is en in het inburgeringstraject het examen Oriëntatie op de Nederlandse Arbeidsmarkt moet doen, kan via www.idw.nl gratis een Diplomawaardering of Indicatie Onderwijsniveau aanvragen. De dienstverlening geldt ook voor personen die Nederlander willen worden of een verblijfsvergunning onbepaalde tijd willen aanvragen. Met het oog op de eventuele geringe kennis van het Nederlands bij de statushouders, geeft de website een korte uitleg in het Engels, Frans, Arabisch en Farsi. Hierdoor krijgen aanvragers een idee van wat zij kunnen verwachten.

Aanvraagprocedure

In principe kan iedereen die over officiële onderwijsdocumenten beschikt een aanvraag indienen. Een waardering is gratis voor diegenen die op of na 1 januari 2015 inburgeringsplichtig zijn. Personen die van DUO bericht kregen dat zij vóór 1 januari 2015 inburgeringsplichtig zijn, moeten net als particuliere aanvragers en bedrijven betalen voor de diplomawaardering. Zij moeten zelf ook vertalingen van hun onderwijsdocumenten aanleveren, als die niet in het Nederlands, Engels, Frans of Duits zijn gesteld.

Als iemand als vluchteling naar Nederland is gekomen en helemaal geen bewijs meer heeft van een gevolgde opleiding, kan hij via e-mail of telefonisch een formulier voor een Indicatie Onderwijsniveau aanvragen. Dit formulier staat niet op de website. Na ontvangst van alle documenten duurt het vier werkweken voordat de waardering afgegeven wordt.

Meer weten?

Op www.idw.nl vindt u uitgebreide informatie over de verschillende aanvraagprocedures. Voor diplomawaardering gelden uiteenlopende dossiereisen, afhankelijk van het land waar het diploma is behaald. Ook deze dossiereisen staan op de website. Eventuele vragen kunt u mailen naar info@idw.nl, onder vermelding van 'Inburgering'.